الرئيسية
Pubblicazioni
التسجيل
Hyrje: Një botë me ngjyra
Si do të ishte të jetonim një botë pa ngjyra, të errësuar, a keni menduar ndonjëherë? Lirojeni veten tuaj për një moment nga përvoja juaj, harrojeni gjithçka që keni ditur dhe filloni imagjinimin tuaj. Mundohuni që të imagjinoni trupin tuaj, njerëzit rreth jush, detërat, qiellin, pemët, lulet, për shkurt të gjitha në të zezë. Provo të mendosh se si do të ndjeje sikur njerëzit, macet, qenët, zogjtë, fluturat, dhe frutat të mos kishin ngjyrë fare. Ju kurrë nuk do të dëshironit të jetonit në një botë të tillë, apo jo?
Shumica e njerëzve kurrë nuk kanë menduar se në çfarë bote shumëngjyrëshe ata jetojnë apo kurrë nuk kanë menduar se çfarë larmi e ngjyrave kanë ardhur në ekzistencë në tokë . Ata ndoshta kurrë nuk kanë menduar se si do të ishte bota pa ngjyra. Kjo është ndoshta sepse gjithkush që sheh ka lindur në një botë përplot me ngjyra. Megjithatë, modeli bardhë e zi, pa ngjyra i botës është i pamundur. Në të kundërtën, fakti mahnitës është se ne jetojmë në një botë të ndritshme, me ngjyra. (Në kapitujt vijues, ne do të diskutojmë në detaje pse ekzistimi i botës përplot me ngjyra është aq mahnitës).
Një botë pa ngjyra natyrisht do të imagjinohej vetëm me ngjyrë të zezë, të bardhë dhe hije gri. Megjithatë, e zeza, e bardha dhe hijet gri janë gjithashtu ngjyra. Për këtë arsye është shumë vështirë për njeriun që të imagjinoj pangjyrëshmërinë. Edhe kur të imagjinoj pangjyrëshmërinë patjetër duhet të përdorë një ngjyrë. Me fjali si “Gjithçka ishte pa ngjyrë, errësirë, nuk kishte mbetur ngjyrë në sipërfaqe, gjithçka ishte e bardhë”, njerëzit mundohen të përshkruajnë pangjyrshmërinë. Në fakt, këto nuk janë përshkrime të pangjyrshmërisë, por të botës bardhë e zi.
Për në çast imagjinojeni që gjithçka rreth jush të humb ngjyrën. Në një rast të tillë gjithçka do të përzihej dhe do ishte e pamundur të dallojmë një object prej tjetrit. Shembull do të ishte e pamundur të shohim një tryezë ngjyrë kafeje, mbi të cilën qëndrojnë një portokall ngjyrë portokalli, ca dredhëza të kuqe apo një buqetë lulesh me lloj-lloj ngjyrash; sepse as ngjyra e portokalltë nuk do të ishte e portokalltë, as tryeza nuk do të ishte ngjyrë kafeje, e as lulet nuk do të ishin të kuqe… Një botë të cilën vështirë mund ta imagjinojmë pa ngjyra, qoftë vetëm për disa çaste të jetojë aty do të ishte mjaft e mërzitshme.
Ngjyra ka një rol kyç në komunikimin e njeriut me botën e jashtme, në funksionimi normal të memories së tij, dhe në mbushjen e trurit të tij me mësimin e funksioneve. Kjo është sepse njerëzit mund të zhvillojnë komunikim të përshtatshëm mes ngjarjeve dhe vendeve, njerëzve dhe objekteve vetëm me anë të ngjyrosjes së trupave. Për njeriun bota e jashtme ka kuptimin e saj vetëm si një tërësi me ngjyra.
Njohja e objekteve dhe gjërave rreth nesh nuk përfitohet vetëm me anë të larmisë së ngjyrave. Harmonia e përkryer e ngjyrave në natyrë e bën njeriun të ndjejë një kënaqësi në shpirt. Mirëpo këtu duhet të kemi kujdes për një gjë: Njeriu që të shoh këtë harmoni të ngjyrave me të gjitha detajet dhe të ndjejë atë kënaqësi, është pajisur me sytë që janë të konstruktuar në mënyrë të veçantë. Në botën e qenieve të gjalla, sytë e njeriut janë më funksionuesit dhe mund të perceptojnë ngjyrat në detajet e tyre më të vogla, aq shumë sa syri i njeriut mund të dalloj me miliona ngjyra. Është më se e qartë se aparati vizual në njerëz që punon me aq përsosmëri është i përcaktuar veçanërisht që të shoh një botë përplot me ngjyra.
Qenia e vetme në tokë që mund të kuptoj ekzistimin e një përsosmërie të tillë në univers është njeriu pasi që ka aftësi të mendoj. Kështu që në bazë të gjithë asaj që përmendëm më herët, përfundojmë këtë:
Çdo detaj, mostër dhe ngjyrë në qiej dhe në tokë është krijuar për njerëzit që të falënderojnë dhe të çmojnë këtë renditje dhe të mendojnë për të. Ngjyrat në natyrë janë rregulluar në aso mënyrë që të joshin shpirtin e njeriut. Simetria perfektë dhe harmonia mbizotërojnë në ngjyra, që të dyja në botën e qenieve të gjalla dhe jo të gjalla. Kjo situatë sigurisht do të shkaktoj disa pyetje në mendjen e ndonjërit që mendon, si:
Çka e bën botën të ngjyrosur? Si u krijuan ngjyrat, që e bëjnë botën tonë jashtëzakonisht të mrekullueshme? Kujt i përket dizajnimi i shumëllojllojshmërisë dhe harmonisë së ngjyrave mes vete?
A është e mundur të themi se gjithçka që ekziston është krijuar nga ndryshimet e paqëllimta të shkaktuara nga një varg të koincidencave?
Sigurisht që askush nuk do ta pranoj një absurditet të tillë. Koincidencat e pakontrolluara nuk mund të krijojnë asgjë, e lëre më miliarda të ngjyrave. Vetëm vërej krahët e fluturës apo ngjyrat e luleve të ndryshme, secila prej tyre duket si mrekulli e artit. Sigurisht është e pamundur për tingullin e arsyes që këto atribute të ia lë proceseve të pavetëdijshme.
Ne do t’i kuptonim këto fakte më mirë nëse marrim një shembull. Nëse ndokush sheh një pikturë që përshkruan pemët dhe lulet në natyrë, njëri nuk do të pohonte e as të mendonte se harmonia e ngjyrave, modelet e organizuara dhe dizajnimi i vetëdijshëm në pikturë kanë mundur të krijohen nga koincidenca. Nëse dikush del dhe thotë, “se kutitë e bojërave janë asgjësuar nga era, janë përzier, dhe me forcën e shiut etj., dhe pas një periudhe të gjatë kohore kjo pikturë e mrekullueshme është krijuar”, është më se e sigurt se askush nuk do të merr këto fjalë seriozisht. Është një situatë interesante këtu. Megjithëse askush nuk do të pranonte të shpreh një pohim kaq të paarsyeshëm, disa njerëz prapë se prapë deklarojnë se ngjyrosja e përkryer dhe barazia e natyrës është krijuar nga procese të pavetëdijshëm, të pavullnetshëm. Sidoqoftë, evolucionistët japin këso ide që thonë që është puna e koincidencës së rastit për të shpjeguar këtë lëndë dhe japin hulumtime të ndryshme. Ata nuk hezitojnë të japin përfundime të pabaza mbi këtë çështje.
Qartë kjo është verbëri, me anë të së cilës është mjaft vështirë të arrish në term. Ende, dikush që ikë nga kjo verbëri duke shfrytëzuar aftësinë e mendimit do të kuptoj se aktualisht ai është duke jetuar në një mjedis jashtëzakonisht të mrekullueshëm në tokë. Ai do të vërtetoj tërësisht dijen e tij që një mjedis i pajisur me rrethanat më të përshtatshme për mbijetesën e njerëzimit nuk ka mundur të krijohet rastësisht.
Vetëm si një njeri që mendon, pranon momentin që shikon në pikturë që ka piktorin e saj, kështu që ai do të kuptoj se mjedisi shumëngjyrësh rreth tij , i harmonizuar dhe jashtëzakonisht piktoresk po ashtu ka një Krijues.
Ky Krijues; që nuk ka shoq në krijim, që gjithçka ka krijuar në një harmoni të përsosur, që neve na ka dhënë bukuri shumëngjyrëshe në këtë botë është Allahu. Çdo gjë që ka krijuar Allahu është në një pajtueshmëri, harmoni mes vete. Allahu mjeshtërinë e tij të pashoqe të krijimit në ajetet e Kuranit kështu e përmend:
Ai është që krijoi shtatë qiej palë mbi palë. Në krijimin e Mëshiruesit nuk mund të shohësh ndonjë kontrast, andaj, drejto shikimin se a sheh ndonjë çarje? Mandej, herë pas herë drejto shikimin, e shikimi do të kthehet te ti i përulur dhe i molisur. (Suretu El Mulk: 3-4)
Çka është ngjyra?
Si është krijuar?
Disa detaje kanë një vend të rëndësishëm në mendjen e njeriut dhe kurrë nuk ndryshojnë. Le të fillojmë me pemët, të cilat janë të njohura për ne. Ngjyra e pemëve zakonisht është ose gjelbër ose e gjelbër e hijezuar. Mirë e dimë se gjatë vjeshtës, gjethet ndërrojnë ngjyrën. Ngjashëm, ngjyra e qiellit është ose e kaltër, ose me ngjyrë gri e hijezuar kur është vrenjtur ose e verdhë dhe e kuqe në agim dhe muzg, në lindje dhe në perëndim të diellit. Ngjyra e frutave kurrë nuk ndryshon; ngjyrat e larmishme të kajsisë dhe vishnjës janë të caktuara, dhe si të tilla gjithnjë janë të njohura. Shkurt, çdo gjë e gjallë dhe qenie që është nën dritë ka ngjyrë. Vështroni gjërat rreth juve me vëmendje. Çfarë shihni? Tryeza, karriget, pemët që i shihni përtej dritareve, qielli, muret e shtëpisë suaj, fytyrat e njerëzve rreth jush, frutat që i hani, librin që jeni duke e lexuar në këtë moment... Çdo njëra prej tyre ka ngjyrë të veçantë. A keni menduar ndonjëherë se si është e mundur që të gjitha këto ngjyra të krijohen dhe rregullohen me aq përsosmëri?
Le të shohim se çka është e nevojshme për t’u krijuar këto ngjyra, të cilat kanë një rol mjaft të rëndësishëm në jetën tonë. (Këto çështje do t’i diskutojmë më vonë në detaje). Për krijimin e një ngjyre të vetme, p.sh., të kuqe ose të gjelbër, të gjitha proceset që do t’i përmendim duhet të ndodhin dhe, më me rëndësi në këtë renditje:
1. Kushti i parë për krijimin e ngjyrës është ekzistimi i dritës. Për këtë arsye do të ishte me më dobi të fillojmë të ekzaminojmë karakteristikat e dritës që vjen nga dielli. Për të krijuar ngjyrën, drita që vjen nga dielli në tokë duhet të ketë gjatësi valore të caktuar që të prodhojë ngjyrat. Dimensionet e dritës, që quhen “dritë e dukshme”, në të gjitha rrezet e dritës të emetuar nga dielli është një në 1025. Ky dimension i imët dhe vështirë i besueshëm i rrezeve të dritës që është i nevojshëm për krijimin e ngjyrës, mbërrin në tokë nga dielli.
2. Në fakt, këto rreze diellore të shpërndara nga dielli nëpër kozmos shfaqin disa karakteristika të dëmshme për sy. Për këtë arsye, drita që arrin në tokë duhet të merr një formë e cila do perceptohej lehtë nga syri dhe nuk do ta dëmtonte atë. Për këtë, rrezet duhet të kalojnë nëpër një filtër. Ky filtër gjigant është “atmosfera” që e mbështjell tokën.
3. Drita që kalon nëpër atmosferë shpërndahet në tokë, dhe kur ndeshet me objekte të ndryshme, ajo reflektohet. Objekti mbi të cilin bie drita nuk duhet të jetë objekt që absorbon dritën por që e reflekton atë. Me fjalë të tjera, cilësia strukturore e objektit duhet të jetë në pajtueshmëri me dritën që arrin në tokë, në mënyrë që të formohet ngjyra. Ky kusht duhet të plotësohet dhe një valë e re e dritës reflektohet nga objekti në të cilin është ndeshur drita që ka ardhur nga dielli.
4. Edhe një hap thelbësor është i nevojshëm në procesin e formimit të ngjyrës për perceptuesin që të perceptoj valët e dritës, e që është syri. Është esenciale që edhe valët e dritës të jenë në harmoni me organet e të pamurit.
5. Rrezet që vinë nga dielli duhet të kalojnë nëpër thjerrë dhe shtresë të syrit që të shndërrohen në impulse nervore në retinë. Pastaj këto sinjale duhet të shndërrohen në “qendrën e shikimit” në tru, që është përgjegjëse për prodhimin e ndjenjës së pamjes.
6. Është edhe hapi i fundit që duhet të përmbushet që ne “të shohim” ndonjë ngjyrë. Faza e fundit në krijimin e ngjyrave është interpretimi i sinjaleve elektrike, të cila vinë nga qendra e shikimit në tru, si “ngjyra” nga qelizat e një nervi special të lokalizuar aty.
Siç pamë, për formimin e një ngjyre të vetme, nevojiten procese shumë të detajizuar dhe të ndërvarura.
Gjitha informatat që i kemi për ngjyrën dëshmojnë se secili proces që ndodh gjatë formimit të ngjyrës është me një balancim shumë delikat. Po të mos ekzistonin këto balancime, ekuilibrime, ne në vend se të jetojmë në një botë normale, do të jetonim në një botë të errët dhe të turbullt, e edhe do të humbnim aftësinë e të pamurit. Nga gjërat që i përmendëm më lartë të supozojmë mosekzistim e vetëm njërës, qelizave nervore të retinës që perceptojnë sinjalet elektrike. As drita e diellit nuk do të ishte e mjaftueshme, as pjesët e tjera të syrit nuk do të ishin funksionale, e as ekzistenca e atmosferës nuk do ta kompensonte mungesën e qelizave nervore të retinës.
Roli i Retinës në të Pamurit
Le ta ekzaminojmë retinën për së afërmi dhe më në detaje. Le të supozojmë se mungon substanca e quajtur pigmenti “rodopsin”. Rodopsina është substancë që punon pandërprerë në dritë të fortë por rigjenerohet në errësirë. Syri nuk mund të sheh qartë në dritë të zbehtë pa prodhimin e sasisë së mjaftueshme të rodopsinës në sy. Detyra e rodopsinës është që të rrit efektivitetin me të cilën syri gjeneron impulse nervore nga drita e zbehtë. Kjo substancë prodhohet aq sa është e nevojshme dhe atëherë kur është e nevojshme për syrin. Kur mbahet ekuilibri i rodopsinë, figura qartësohet. Çka do të ndodhte sikur rodopsina, që ka një rëndësi të madhe në procesin e të pamurit, të mos ekzistonte? Në ato rrethana, njeriu do të ishte i aftë të shoh vetëm në dritë të kthjelltë, në ambient të ndritshëm. Është më se e qartë se ekziston një sistem i përkryer në sy, që është dizajnuar deri në detajet më të imta.
Atëherë, kush e punoi artin e këtij sistemi, që na mbron neve nga errësira dhe na shfaq neve një botë përplot me ngjyra?
Çdo etapë e përmendur tregon se ekziston një seri e proceseve, për të cilat nevojitet ekzistenca e mençurisë, e dëshirës dhe e forcë që ka krijuar këto procese. Është e dukshme se nuk ka gjasa që një varg i proceseve që ekzistojnë në një harmoni të këtillë të jetë krijuar nga rastësia. Po ashtu është e pamundur për një sistem të tillë të formohet nëpër një periudhë kohore të gjatë. Rezultatet nuk do të ndryshonin edhe sikurse të kalonin miliona e miliarda vite. Sistemi i përbërë nga një botë shumëngjyrëshe kurrë nuk to shfaqej nga koincidenca. Një sistem i tillë do të krijohej vetëm si rezultat i një dizajni special, që e dinë që ai është krijuar. Allahu zotëron forcë të përhershme dhe urtësia e tij mbulon universin. Shembuj në mjeshtërinë e pakrahasueshme të Allahut kemi gjerë e gjatë në univers. Dizajnimi unik që është evident në formimin e ngjyrave po ashtu është rezultat i krijimtarisë së pashoqe të Allahut. Allahu ka forcë mbi çdo gjë.
Ai është shpikësi i qiejve e i tokës e kur dëshiron diçka, ai vetëm i thotë: “Bëhu!” në atë moment bëhet. (Suretu El Bekare, 117)
Dizajni në ngjyra
Ngjyra është koncepti që na ndihmon neve në identifikimin e veçorive të objekteve dhe përcaktimin më të saktë të tyre. Njeriu që do të vërente dhe do të mendonte një nga një për ngjyrat e objekteve rreth nesh lehtë do të vërente se është i rrethuar me ngjyra me detaje shumë të ndryshme. Të gjitha qeniet, të gjalla apo të vdekura e kanë nga një ngjyrë. Për më shumë, të gjitha qeniet e një lloji kanë të njëjtën ngjyrë në mbarë botën, kudo që të gjenden. Shkoni ku të shkoni, ngjyra e shalqirit do të jetë e kuqe, kivitë kanë ngjyrë të gjelbër, detërat janë të kaltër, bora është e bardhë, limonët janë të verdhë, ngjyra e elefantëve është e njëjtë në të gjithë botën, sikurse që është e njëjtë edhe ngjyra e drunjëve. Ato kurrë nuk ndryshojnë. Kjo vlen edhe për ngjyrat e prodhuara artificialisht. Kudo që të shkosh në botë, nëse e përzien të kuqen me të verdhë, do të fitosh ngjyrën e portokalltë, apo nëse e përzien të zezën me të bardhën ju do të fitoni të përhirtë. Rezultati është i njëjtë.
Në këtë pikë, do të ishte e dobishme të mendonim diçka më ndryshe. Së pari, le të mendojmë duke pyetur se si janë krijuar ngjyrat e objekteve. Këtë do të mund ta shpjegonim me një shembull. Imagjinoni se je duke hyrë në shitore, apo depo dhe shini pëlhura të dizajnëve dhe modeleve të ndryshme, ngjyrat e të cilave janë tepër të ngjashme me njëra tjetrën. Kuptohet, ato pëlhura aty nuk kanë ardhur rastësisht; njerëzit me dashje i kanë skicuar dizajnet e tyre, kanë vendosur ngjyrën e tyre, i kanë nënshtruar ato në një numër procese për lyrje, dhe pasi i kanë vendosur ato në etapa të ndërmjetshme, ata i kanë ekspozuar ato në dyqane. Shkurt, ekzistimi i këtyre pëlhurave varet nga njerëzit që i kanë dizajnuar dhe i kanë prodhuar ato. Kur i sheh ato pëlhura, di nuk thua se ato erdhën aty rastësisht, apo se skica e tyre nuk është dizajnuar nga koincidenca si rezultat i ndarjes së ngjyrave në pëlhura. Në fakt, asnjë njeri i arsyes nuk do të thoshte një përfundim të tillë. Në të vërtetë, është një Urdhërues që na prezanton neve pamjet që i shohim në natyrë tërë kohën, fluturat, lulet, vendet e shumëngjyrosura nën det, pemët, dhe retë etj., në të njëjtën mënyrë se si na janë prezantuar neve këto pëlhura. Larmia e ngjyrave në natyrë është pasojë e dizajnimit special. Ky dizajnimi manifestohet në çdo etapë të formimit të dritës deri te formimi i një imazhi të ngjyrosur në trurin tonë. Kjo është njëra nga dëshmitë më të mëdha të Zotëruesit, që është, Dizajnues i dizajnit të ngjyrave. Sigurisht, Allahu, Që posedon mençuri dhe forcë të pakufishme të krijimit, krijon të gjitha ngjyrat dhe dizajnët në univers që njeriu i admiron.
Etapa e formimit të ngjyrës shkurtimisht u përmendën më herët. Në këtë kapitull, ...............
1. Drita, Jeta dhe Ngjyra
Dielli është vetëm njëri prej miliarda yjeve të madhësisë mesatare në univers. Ajo që e bën diellin njërin prej yjeve më të rëndësishme në univers është madhësia e tij, marrëdhëniet e tij me planet që lëvizin rreth tij dhe rrezet e imëta që i emeton. Nëse vetëm njëra nga këto karakteristika të diellit të ishte më ndryshe, në tokë nuk do të kishte jetë. Në të vërtetë, dielli ka aftësitë që të krijojë jetën dhe ta vazhdoj atë në tokë. Kjo është arsyeja pse shkencëtarët e përshkruajnë diellin si “burim i jetës” në tokë.
Drita e diellit është i vetmi burim i nxehtësisë, që e ngrohë tokën në mënyrën më të përshtatshme, dhe drita, që i ndihmon bimët në fotosintezën e tyre. Është mirë e njohur se ngrohtësia dhe fotosinteza janë esenciale për jetë. Veç kësaj, ekzistenca e dritës dhe e botës me ngjyra varet nga emetimi i rrezeve nga dielli. Në këtë rast, shtrohet pyetja se si krijohen këto rreze, që janë burim themelor i energjisë në tokë. Këto rreze që janë çelës i jetës në tokë, që kryejnë funksione aq të rëndësishme, dhe atë në të njëjtën kohë, i kanë të gjitha vetitë për të kryer këtë, nuk mund të konsiderohen se janë krijuar nga koincidenca. Shkaku i këtyre do të kuptohet më mirë kur të hulumtohet më mirë struktura e dritës.
Energjia e emetuar nga yjet lëviz nëpër boshllëkun e gjithësisë në formë të valëve. Ngjashëm, edhe drita edhe nxehtësia emetohen nga dielli, që është yll, si e energji në formë të valëve. Lëvizja e kësaj energjie të emetuar nga yjet, mund të krahasohet valët që shkaktohen nga hedhja e një guri në liqen.
Vetëm se valët në liqen kanë gjatësi të ndryshme, ashtu edhe nxehtësia dhe drita kanë gjatësi valore të ndryshme gjatë shpërhapjes.
Në këtë pikë, do të ishte e dobishme që të japim disa informata lidhur me gjatësi valore të ndryshme të dritës në univers. Yjet dhe burimet e tjera të dritës në univers nuk emetojnë të njëjtin lloj të dritës. Këto rreze të ndryshme klasifikohen sipas gjatësisë së tyre valore dhe frekuencës. Këto gjatësi valore janë të shpërndara në hapësira të pafundme. Për shembull, gjatësia valore më e shkurtër është 1025 herë më e shkurtë se gjatësia valore më e gjatë (1025 është një numër mjaftë i madh që përbëhet nga numri 1 i renditur para 25 zerove).
Në gjithë spektrin, të gjitha rrezet e emetuara nga dielli janë të shtrydhura në interval kohor të shkurtër. 70% e gjatësive valore të ndryshme që emeton diellin shtrihen mes kufirit intervalor prej 0.3 mikronëve deri në 1.50 mikronë. (Një mikron është 10-6 m) Duke hulumtuar përse rrezet e diellit janë të kufizuar në një interval aq të vogël, ne arrijmë deri te një konkluzion interesant: të vetmet rreze që mundësojnë jetën, dhe ngjyrën, në tokë janë ato që gjenden brenda këtij intervali.
Fizikani britanik Ian Campbell, që e definoi këtë dizajn superior si “mosbesueshmërisë mahnitës” në librin e tij “The Energy and the Atmosphere”, i vuri vëmendje kësaj pike:
Se rrezatimi prej diellit (dhe prej shumë yjeve tjera) duhet të jetë i koncentruar në bendin e vockël të spektrit elektromagnetik, i cili jep saktësisht rrezatimin që nevojitet për zhvillimin e jetës në tokë, është shumë koincidencë.
Pjesa më e madhe e këtij rangu të vogël të rrezatimit emetohet nga dielli prej spektrit elektromagnetik, spektri që ka gjerësi ku gjatësia valore më e gjatë është 1025 herë më e gjerë se më e vogla, quhet “spektër i dukshëm”. Rrezet që shtrihen nën dhe mbi këtë interval, në tjetër anë, arrijnë në tokë si rreze infra të kuqe dhe rreze ultravjollce. Le të ekzaminojmë tani karakteristikat e këtyre dy rrezeve.
Rrezet infra të kuqe në tokë arrijnë në formë të valëve nxehta. Rrezet ultravjollce që përmbajnë energji më të lartë, në anën tjetër, mund të kenë efekt dëmtues në qeniet e gjalla. Rrezet infra të kuqe kalojnë nëpër atmosferë, dhe sigurojnë ngrohtësinë, që e bën tokën vend të përshtatshëm për jetë. Rrezet ultra vjollce, në anën tjetër, mund të arrijnë në tokë vetëm me masë të caktuar. Nëse kjo masë do të ishte vetëm pak më e lart se ç’është tani, do të shkatërronte lëkurën e qenieve të gjalla dhe do të shkaktonte vdekje masive, për derisa po të ishte pak më e ulët, atëherë nuk do të sigurohej energjia e nevojshme për jetë.
Këto pika janë detajet kritike, vendimtare për jetë. Siç kuptuam nga funksionet dhe dobia e rrezeve të emetuara nga dielli, ekziston një rend dhe kontroll në çdo sistem ekzistues në botë. Sigurisht, është e pabesueshme për një sistem të tillë, balanca mjaft delikate e të cilave do të bëhej për një kohë të shkurtër, të jetë formuar nga koincidenca.
Duke hulumtuar një element tjetër në këtë sistem të përsosur, ne edhe një herë e shohim pamundësinë që ai element të ekzistoj si rrjedhojë e koincidencës.
2. Mburoja që mbron tokën: Atmosfera
Në faqet e mëparshme, ne përmendëm që disa prej rrezeve të diellit janë të dëmshme për zhvillimin e jetës në tokë. Në mënyrë që të shmangemi nga kjo dukuri, nevojitet të gjejmë një zgjidhje.
Le të i bashkojmë kokat tona dhe të gjejmë një zgjidhje për këtë problem duke zhvilluar një sistem efikas që të filtroj rrezet e diellit. Ne po ashtu duhet të kemi parasysh se ky sistem duhet të jetë një sistem multifunkcional, që do të mbronte tokën nga efektet e dëmshme të rrezeve të diellit, duke u siguruar që ky sistem të jetë përherë i mbrojtur, pa pasur nevojë riparimi, dhe gjithashtu i aftë të parandalojë disa kërcënime tjera për tokën. Padyshim, se në aso situata disa zgjedhje alternative do të dilnin në sipërfaqe. Akoma, asgjë nuk është shprehur se mund të jetë një filtër efikas dhe i gjithanshëm si filtri i tanishëm që sot mbron tokën: atmosfera. Atmosfera e tokës është një filtër qind për qind i suksesshëm që filtron rrezet dëmtuese të diellit dhe Allahu e ka dizajnuar atë në mënyrë të posaçme për të mbrojtur tokën.
Me anë të mënyrave të specifike të shtresave të atmosferës, rrezet arrijnë në tokë në sasi të mjaftueshme sepse atmosfera i shqyrtojnë rrezet specifike duke sipas gjatësisë valore të tyre. Atmosfera jonë është si një bimë pastruese gjigante e dizajnuar për filtrimin e këtyre rrezeve. Ky sistem pastrues gjigant që nuk të njëjtë me të në tokë është duke i zhvilluara këto procese për shkak të dizajnit special të tij. Allahu ka përmendur krijimin e qiejve siç vijon:
S’ka dyshim se krijimi i qiejve dhe i tokës është më i madh se krijimi i njerëzve, por shumica e njerëzve nuk e dinë këtë. (Sure Gafir:57)
Rrezet që vijnë nga dielli janë krejt të veçanta. Është e nevojshme për ato që të posedojnë disa karakteristika që i mundësojnë atyre të kalojnë në atmosferë dhe të arrijnë në tokë. Ngjashëm, atmosfera, po ashtu, duhet të ketë strukturë të veçantë që të lejoj këto rreze të kalojnë nëpër të. Përndryshe, as ekzistimi i atmosferës e as përshtatja strukturale e rrezeve do të ishte e dobishme. Për shkak të natyrës së atmosferë që lejon depërtimin e rrezeve në të, rrezet që vinë nga dielli e arrijnë tokën me lehtësi. Këtu është edhe një pikë tjetër interesante që duhet përmendur. Derisa atmosfera lëshon të depërtoj vetëm dritën e dukshme dhe gati rreze infra të kuqe të nevojshme për jetë, ajo pengon të gjitha rrezet tjera destruktive të arrijnë tokën. Atmosfera e tokës shërben si një filtër shumë i rëndësishëm i tokës për rrezet destruktive që vijnë nga dielli apo burime e tjera të dritës, që është prej zonave të tjera në gjithësi.
Michael Denton, një astronom i famshëm, konstaton se:
Gazrat e atmosferës të gjitha rrezet përveç rrezeve të dritës dhe rrezeve gati infra të kuqe të gjitha rrezet e tjera i absorbojnë në një mënyrë të fortë. Nëse vemi re, shohim se i vetmi spektër që lejohet të kaloj nëpër atmosferë në gjithë kufirin e rrezatimit elektromagnetik që nga rrezet radio deri rrezet gama është rrezet e dritës dhe rrezet gati infra të kuqe. Praktikisht nuk ka rreze gama, rreze X, rreze ultravjollce, infra të kuqe-larg, dhe rreze mikrovalore që arrin mbi sipërfaqe të tokës.
Është e qartë se në strukturën e atmosferës është përdorur një dizajnimi i zhvilluar në shkallën më të lartë që ekziston. Jashtë spektrit gjerësia të aluduar në këtë figurë është , dielli emeton ato rreze që janë të dobishme dhe të nevojshme për të pasur një botë shumëngjyrëshe, dhe atmosfera i lejon të depërtojnë kryesisht ato rreze të padëmshme dhe në të vërtetë të dobishme për të arritur tokën. Veç kësaj, për shkak të karakteristikave të gazrave që janë prezent në atmosferë, sytë e qenieve të gjalla, që janë të eksponuar drejtpërdrejt dritës së diellit janë të mbrojtur nga efektet e dëmshme të këtyre rrezeve. Gjitha këto janë evidenca se Allahu ka krijuar çdo gjë në proporcion të caktuar.
Ai është që vetëm Atij i takon sundimi i qiejve dhe i tokës, Ai nuk ka as fëmijë e as nuk ka shok në sundimin e Tij. Ai krijoi çdo gjë, duke e përsosur në mënyrë të qartë e të matur. (Suretu El Furkanë:2)
3. Drita që godet lëndën
Drita që vjen nga dielli e arrin tokën me një shpejtësi prej 300.000 km në sekondë. Në sajë të shpejtësisë së dritës në gjithnjë shohim një botë përplot me ngjyra. Atëherë, si krijohet një imazh i pandërprerë?
Duke kaluar nëpër atmosferë me një shpejtësi vigane, drita arrin tokën dhe godet objektet që gjenden në të. Kur drita godet apo ndeshet me objektin në një shpejtësi kaq të madhe, ajo bashkëvepron me atomet e atij objekti dhe reflekton gjatësi valore të ndryshme që i përgjigjën ngjyrave të ndryshme. Në këtë mënyrë, librin të cilin jeni tani duke e mbajtur, vijat e tij, figurat e tij, pamjen që e shihni kur shikoni jashtë, pemët, ndërtesat, makinat, qielli, zogjtë, macet, shkurt gjithçka ju e shihni reflekton ngjyrën e saj përkatëse.
Molekulat që mundësojnë që këto ngjyra të reflektohen janë molekulat e pigmenteve. Kjo është ajo, ngjyra reflektohet në varësi se çfarë molekula, molekulat e cili pigmente janë prezentë në atë objekt. Çdo molekulë e pigmenteve ka strukturë të ndryshme atomike. Numrat atomik, si dhe llojet dhe rendimi i atomeve në këto molekula është i ndryshëm. Drita që godet pigmentet në mënyra të ndryshme reflektohet në hije të ndryshme të ngjyrave. Sidoqoftë, kjo nuk është e mjaftueshme për krijimin e ngjyrës. Për dritën e reflektuar që përmban kualitetin e caktuar të ngjyrës për perceptimin dhe pamjen e saj, nevojitet që ajo të arrijë deri te ndonjë organ apo aparat i aftë ta perceptoj atë.
4. Drita që vjen në sy
Për rrezet e reflektuara nga objektet që të perceptohen si ngjyra, është e nevojshme për ato që të arrijnë syrin. Ekzistimi i syrit vetëm, nuk është i mjaftuar. Pasi të arrijnë syrin, rrezja duhet të shndërrohet në sinjal nervor që arrin në tru duke punuar në harmoni me sytë.
Le të mendojmë për sytë dhe trurin tonë si shembuj më të afërt. Syri i njeriut ka një strukturë shumë komplekse që përbëhet prej disa organeleve dhe pjesëve të ndryshme. Si rezultat i funksionimit të gjitha këtyre pjesëve menjëherë dhe në harmoni, ne shohim dhe perceptojmë ngjyrat. Syri, me indin dhe organelet e tij siç janë gjëndra e lotëve, kornea, konjunktiva, irida dhe bebëza, thjerrëza, retina, koroidi, muskujt dhe kapaku i syrit, është një sistem i pangjashëm, i pakrahasueshëm me ndonjë sistem tjetër. Në mbledhje, me rrjetin nervor të posaçëm që vendos lidhjen në tru, dhe një hapësirë vizuale të jashtëzakonshme, syri, si një vrimë, ka një strukturë të veçantë, ekzistimi i së cilës nuk mund të jetë atribut i koincidencës.
Pas një njohje të shkurtër për syrin, se si ndodh procesin i të pamurit. Rrezet e dritës arrijnë në sy vetëm pasi të kalojnë në kornea, pastaj në bebëz dhe në thjerrëz, dhe për të arritur në fund retinën.
Perceptimi i ngjyrës fillon në qelizat në formë koni në retinë. Janë tri grupe themelore të qelizave konike që reagojnë me fuqi ndaj ngjyrave të caktuara të dritës. Këto janë të klasifikuara si konet e ngjyrës të kaltër, e ngjyrës të gjelbër, dhe konet e ngjyrës të kuqe. Ngjyra e kuqe, e kaltër dhe e gjelbër, në të cilat reagojnë qelizat konike, janë tri ngjyrat primare që ekzistojnë në natyrë. Me stimulimin e qelizave konike, të cilat janë të ndjeshme ndaj këtyre ngjyrave, në shkallë të ndryshme, neve na paraqiten miliona ngjyra të ndryshme.
Qelizat konike e shndërrojnë këtë informatë që i takon ngjyrës në impulse nervore me anë të pigmentit që ato përmbajnë. Pastaj, qelizat nervore që janë të lidhura me këto qeliza konike bartin impulse nervore në vend të caktuar në tru. Vendi ku bota shumëngjyrëshe që ne e shohim formohet në këtë hapësirë në tru që ka madhësi prej vetëm disa centimetrave katrorë.
5. Bota shumëngjyrëshe në trurin tonë të errët
Etapa përfundimtare e formimit të ngjyrës ndodhë në trurin tonë. Siç e përmendëm në kapitullin e kaluar, qelizat nervore në sy bartin imazhet e shndërruara në impulse nervore në tru dhe gjithë çka ne shohim në botën e jashtme perceptohet në qendrën vizuale në tru. Në këtë pikë. Ne ndeshemi me një fakt mahnitës: truri është një pjesë mishi plotësisht e errët në brendësi. Imazhet e objekteve, me ngjyrat e tyre si dhe me të gjitha karakteristikat e tyre, janë formuar si perceptime në qendrën vizuale. Si ndodh që ky proces i perceptimit të zhvillohet në një vend të atillë që është një pjesë mishi të butë?
Shumë pyetje kyçe mbesin se si ngjyrat perceptohen. Kromatikët akoma nuk janë në gjendje të japin përgjigje në pyetjen se si impulset nervore transmetohen në tru me anë të nervave optik dhe çfarë lloj efekte psikologjike krijojnë ato në tru. Gjithë çka ata dinë është se perceptimi i ngjyrës, që është fakt, ndodhë në brendinë tonë, e që është qendra vizuale në trurin tonë. (Për informata më të detajizuara, shikoni kapitullin Fshehtësia përtej materies)
Në fakt, shumica e proceseve që ndodhin në tru ende nuk janë të sqaruara. Sqarimet e subjekteve janë të bazuara kryesisht në teori. Sidoqoftë, truri i përmbushë në mënyrë të përkryer të gjitha funksionet e veta që nga momenti kur ka filluar të ekzistoj njeriu, ashtu siç i kryen sot. Eksperienca njerëzore në botën tridimensionale, së bashku me të gjitha ngjyrat e saj dizajnët, zërat, erërat dhe shijet, në një pjesë mishi me peshë afro një kilogrami është bërë e mundur vetëm me krijimtarinë e përkryer të Allahut. Gjithkush e gjen këtë mrekulli të pangjashme të gatshme në lindje. Njeriu nuk ka kontroll mbi çfarëdo qoftë, as në formimin e funksioneve të tij, as në vijueshmërinë e tyre, e as në çfarëdo etape tjetër.
Molekulat që prodhojnë ngjyrën:
Pigmentet
Në kapitujt e kaluar, ne përmendëm se si shkak i karakteristikave të ndryshme atomike në molekulat pigmentuese, objektet reflektojnë rreze të ndryshme të ngjyrës; kështu që, krijohen hije të ndryshme të ngjyrave. Shikoni edhe njëherë rreth vetes. Sa ngjyra shihni aq pigmente ekzistojnë, sepse ngjyra e çdo materie është rrjedhojë e pigmentit që gjendet në atë materie. Ngjyra e gjelbër e bimëve, ngjyra e lëkurës, ngjyra e kafshëve, shkurt të gjitha ngjyrat rrjedhin nga karakteristikat strukturale të pigmenteve që përmbajnë në vete këto objekte.
Ç’është pigmenti?
Pigmentet, që të dyja që ekzistojnë edhe në sy edhe në sipërfaqet e objekteve të jashtme, janë molekula të veçanta që japin ngjyrën. Nevojitet një energji e caktuar që të aktivizohen këto pigmente. Saktësisht, sikurse në të gjitha etapat e formimit të ngjyrës, edhe këtu gjendet një harmoni e përkryer në mes të pigmenteve dhe dritës. “Drita e padukshme” që arrin në tokë është e dizajnuar veçanërisht për molekulat e “pigmenteve”, të cilat njihen edhe si molekulat e ngjyrës, në gjallesa.
Veç kësaj, sytë e njeriut kanë gjithashtu një strukturë të përshtatshme me këto qëllime. Arsyeja pse qelizat konike që shtrihen në retinën e syve tanë perceptojnë tri ngjyrat themelore-e kuqe, e gjelbër, dhe e kaltër- është për shkak të molekulave të veçanta të pigmenteve që ato përmbajnë. Detyrën më të veçanta që e kryejnë këto pigmente është se ne shohim botën e ngjyrosur të shndërruar nga energjia e “ngjyrës” në dritë në impulse nervore. Kjo d.m.th., se çdo gjë që ne e shohim si ngjyrë është rezultat përfundimtar i këtyre pigmenteve që transmetojnë gjatësi valore të dritës që arrijnë trurin tonë si impulse nervore.
Shkallët e energjisë së dritës të dukshme i përgjigjen disa shkallëve të energjisë të nevojshme për aktivizimin e molekulave të pigmenteve që janë gjetur në lëkurat e qenieve të gjalla, apo në luspat, puplat, apo në leshin që mbështjellë lëkurën e tyre, dhe si rrjedhim janë formuar ngjyrat e tyre.
Pra siç u pa, pigmentet, që janë prezentë edhe në qendrën vizuale edhe në trupin e qenieve të gjalla, janë në një harmoni e përkryer me sistemet e tjera trupore. Mungesa e një lloji partikular të molekulës së pigmentit apo prania e saj me e vogël se sa e nevojshme në qendrën vizuale të qenieve të gjalla bën që ato të mos i dallojnë ngjyrat në ambientin e tyre.
Shtohet pyetja: si zhvillohen këto molekula të veçanta në lëkurën e qenieve të gjalla? Në do të mund të japim përgjigje duke bërë edhe disa pyetje. A i kanë zgjedhur qeniet e gjalla ngjyrat e tyre duke qenë të njohura për karakteristikat e spektrit të veçantë të dritës që arrin në tokë dhe prandaj kanë zgjedhur molekulat e pigmenteve të veçanta? Sigurisht se mundësia e ndodhjes së një koincidence të tillë është zero. Këto molekula specifike janë vendosur në lëkurën e qenieve të gjalla me një dizajn të vetëdijshëm. Është evidente se as qeniet e gjalla nuk kanë mundur të zhvillojnë një proces të atillë, e as një koincidencë e rastësishme nuk ka mundur të ndikojë në formimin e tyre. Harmonia është në pyetje e para, e cila ka mundur të krijohet vetëm sepse Një Që ka Dashur ta krijojë atë, Një i Cili mban gjithçka nën kontrollin e tij. Allahu ka krijuar çdo qenie me karakteristika shumë të sofistikuara dhe të veçanta. Gjithçka, e gjallë apo e jo e gjallë, ka pigmente të përshtatshme për të. Pigmentet absorbojnë dritën duke e përzgjedhur atë sipas strukturës së tyre molekulare. Secili pigment nuk reagon ndaj dritës në mënyrë të njëjtë. Për këtë arsye, ajo nuk shënohet me reaksion të njëjtë kimik dhe të formojë ngjyrën.
Ne mund t’ia japim klorofilit, molekulat e pigmentit që u jep ngjyrën e gjelbër bimëve, si shembull. Këto pigmente absorbojnë gjatësi valore të caktuara që vijnë nga dielli dhe reflektojnë dritë që ka gjatësi valore që i përgjigjet ngjyrës së gjelbër.
Klorofilit, molekulat e pigmenteve në bimë, reflektojnë fotonet që duken të gjelbër për shkak të gjatësisë valore të tyre. Në të njëjtën kohë, energjia që është pranuar prej dritës së diellit i mundëson bimëve të prodhojnë karbohidrate, që janë një prej burimeve kryesore të ushqimit të gjitha qenieve të gjalla. Pigmente të ndryshme reflektojnë ngjyra të veçanta në gjatësi valore të caktuara sipas karakteristikave të tyre molekulare dhe kështu shkaktojnë reaksione të ndryshme kimike.
Janë shumë lloje të pigmenteve në natyrë. Disa shembuj janë të mjaftueshëm të tregojnë se molekulat e pigmenteve janë të dizajnuara veçanërisht për jetën.
Shembuj të tipave të pigmenteve
Burimi mbrojtës i ngjyrës: Melanina
Sytë e qenieve të gjalla janë mjaft të ndjeshëm ndaj dritës dhe lehtë preken në mënyrë jo të favorshme. Ende, ne mund të shikojmë pa problem në drejtim të diellit dhe të shohim gjërat rreth nesh, duke iu falënderuar sistemeve mbështetëse të cilat në mënyrë të veçantë i ka krijuar Allahu. Një prej këtyre sistemeve mbështetëse ënjtë edhe grupi i molekulave të pigmenteve që janë prezentë në sy.
Siç është e ditur, ngjyrat e syve të qenieve të gjalla ndryshojnë. Ato të cilat ia japin ngjyrën syrit, përsëri janë pigmentet. Melanina është njëra prej këtyre substancave të pigmenteve që gjendet në sy dhe që i jep syrit ngjyrën. I njëjti pigment i jep ngjyrën edhe lëkurës dhe flokëve tuaja. Sidoqoftë, melanina siguron më shumë se ngjyrën. Hulumtuesit mendojnë se melanina, që ekziston në sy, se melanina ofron që të dyja, mbrojtje kundër efekteve të dëmshme të rrezeve të diellit, dhe zmadhimeve vizuale. Substanca melaninë, natyra e së cilës është në zgjidhjen e problemit të rrezeve të rrezikshme të dritës, më fortë e thith energjinë e lartë të dritës se sa atë të ultë. Kështu që ajo thith apo absorbon ultravjollce më fortë se të kaltërtën, dhe më fortë të kaltërtën se sa të gjelbërtën. Në këtë mënyrë, melanina siguron mbrojtje të thjerrëzës së syrit kundër rrezeve ultravjollce. Ajo i siguron mbrojte gati optimale retinës duke filtruar ngjyra të ndryshme në propozicion me aftësinë e sak të dëmtojë pëlhurën e retinës – në këtë mënyrë duke zvogëluar rrezikun e degjenerimit makular. Njerëzit me më shumë melaninë të syrit kanë më pak dukuri të degjenerimit makular; njerëzit me më pak melaninë të syrit kanë dukuri më të shpeshta të degjenerimit makular. Afro 15% e rezervës së melaninës në syrin tonë humbet gjatë moshës 40 vjeçare dhe afro 25% gjatë moshës 50 vjeçare. Roli i melaninës në mbrojtjen e syrit është kritik: oftalmologjistët raportojnë se melanina në syrin e njeriut zvogëlon rrezikun e degjenerimit makular të moshë.
Siç kuptuam, çdo njëra prej funksioneve të substancës melaninë ne demonstron një dizajn special të kësaj substance.
Përgjigja në pyetjen se si është krijuar një substancë kaq e përkryer është se do të ishte e pamundur se një substancë shumë funksionale me një strukturë kaq të përkrye të jetë krijuar nga koincidenca. Allahu ka krijuar substancën melaninë sikurse gjithë gjërat e tjera në univers, në mënyrë të veçantë me qëllim që tu shërbejnë njerëzve dhe të jenë të dobishme për njeriun.
Burimi i Ngjyrave të Gjalla
Karetenoidet (dhe lipokromet) janë molekula pigmentuese, të cilat janë të sintetizuara në bimë dhe të cilat reflektojnë ngjyrën e verdhë, të kuqe dhe të portokalltë. Shtazët mund t’i marrin këto pigmente vetëm nëse ushqehen me bimë.
Sfungjer helmues, krinoidea, trangujt helmues të detit dhe disa molusqe janë ose pjesërisht ose plotësisht të verdha, të kuqe apo të portokallta si rezultat i karotenoideve, të cilat janë po ashtu të pranishme në pjesët e verdha të krahëve të fluturave dhe në sqepat e shpendëve. Në insekte të caktuara, këto janë të emetuara nga gjëndra të veçanta, të cilat janë të verdha ose të kuqe. Interesant, këto kombinime janë të me ngjyrë të gjelbër të zbehtë ose edhe të pa ngjyrosura fare dhe merren në ngjyrën e verdhë të shndritshme në gjakun e insekteve helmuese. Karotenoidet nuk janë të dobishme vetëm si ngjyrime të alarmimit, paralajmërimit; në disa insekte ato vetvetiu transformohen në lëndë helmuese, në të cilat raste ato shërbejnë me qëllime të dyfishta, si armë të insektit dhe si sinjal. Me anë të këtij sistemi shumë të veçantë që e ka krijuar Allahu, shumë qenie vazhdojnë të lulëzojnë.
Deri tani, ne shkurtimisht kemi ekzaminuar vetëm disa prej tipave të pigmenteve ekzistuese në natyrë. Konkluzioni që kemi arritur deri tani në dritë është prezenca e një dizajnimi të përkryer që vetvetiu shfaqet në pigmente, në atomet që formojnë këto pigmente dhe në të gjitha që rezultojnë si ngjyra. Allahu, Pronari i fundit, themelor i këtij dizajnimi të jashtëzakonshëm, Zoti i botëve, na paraqitet neve me anë të mjeshtërisë unike në ngjyra në natyrë të cilën e krijoi Ai.
A nuk udhëtuan ata nëpër tokë e të kenë zemra me të cilat do të kuptojnë, dhe veshë me të cilët do të dëgjojnë? Pse në të vërtet sytë nuk verbërohen, por verbërohen zemrat në kraharorë. (Suretu el Haxhxh: 46)
Gjuha e ngjyrave
Ashtu siç janë ngjyrat të vlefshme për njerëzit kur u japin kuptim gjërave që i rrethojnë ata, ashtu janë të domosdoshme për qeniet e gjalla të tjera për mbijetesë.
Qeniet e gjalla e kanë “gjuhën e ngjyrës” që punon në pajtim me dritën dhe sistemet e perceptimit që ata kanë.
Ngjyra të ndryshme mund të kenë domethënie të ndryshme për çdo qenie të gjallë. Në mënyrë të mbijetojnë, çdo qenie e gjallë duhet të njeh gjuhën e ngjyrave në atë vendbanim, sepse funksionet jetësore mund të kontrollohen vetëm me anë të njohjes së gjuhës së tyre.
Pra, si e shfrytëzojnë qeniet gjuhën e ngjyrave?
Së pari, shumica e qenieve të gjalla kanë nevojë për ndihmën e ngjyrave në mënyrë që të gjejnë ushqimin. Së dyti, ngjyrat ekzistojnë në përpunime si lëkura, luspa, dhe lesh, dhe luajnë një rolë të rëndësishëm në kontinuitetin e jetës së tyre në saje të karakteristikave të tyre të absorbimit apo shpërndarjes të nxehtësisë. Veç kësaj, qeniet e gjalla shfrytëzojnë ngjyrosjet e tyre që të mbrohen prej armiqve të tyre. Si pasojë e ngjyrave që harmonizohen me vendbanimin e tyre, ata mund të maskohen dhe të fshehën prej armiqve të tyre. Alternativisht, ngjyrosja dhe modeli i tyre mund të sjellë imazh dekurajues për armiqtë e tyre. Ngjyrat po ashtu ndihmojnë kafshët të njohin miqtë dhe zogthat e tyre. Zogu nënë, p.sh., kupton se zogthat e saj a dëshirojnë apo nuk dëshirojnë ushqim nga ngjyra e gojës së tyre gjatë hapjes. Njëjtë, zogthat njohin nënën e tyre në këtë mënyrë dhe kuptojnë se ka arritur ushqimi. Siç u pa në këta shembuj në natyrë, qeniet njerëzore kanë nevojë të njohin domethëniet e ngjyrave në mënyrë që të mbijetojnë. Në mënyrë që ta arrijnë këtë dituri ata duhet të zotërojnë sistemet të përshtatshme për perceptim.
Nëse ata nuk i kanë këto sisteme, ata nuk do të jenë në gjendje të ndjejnë gjërat që i rrethojnë apo të përkujdesen për aktivitet vitale të tyre. Ata nuk do të jenë në gjendje të njohin ushqimin e tyre apo të dallojnë armiqtë e tyre. Prandaj, në këtë rast më vonë ata do të dalin nga bota e jashtme dhe do të ishin pre e dënuar për vdekje.
Sigurisht, askush nuk mund të deklaroj se një sisteme të tilla të sofistikuara janë krijuar nga koincidenca. Çdo sistem, çdo harmoni, çdo dizajn, çdo program, çdo plan, çdo balancim duhet të krijohet nga krijuesi. Patjetër se ekziston një urdhër me i lartë dhe forcë që ka vendosur në mënyrë të përkryer këtë harmoni në qeniet e gjalla dhe në vendbanimet në të cilat ato jetojnë. Pronari i kësaj forcë rrethon që të dyja rrethinën dhe qeniet e gjalla vetvetiu dhe sistemet i shfrytëzon me një njohuri të lartë. Pronari i kësaj force është Allahu, Zoti i botëve.
Kur ekzaminojmë qeniet e gjalla, ne shohim sa shkathët ato përdorin gjuhën e ngjyrave. Këtu janë disa shembuj të gjuhës së ngjyrave, të cilët kanë një vend të rëndësishëm në jetën e qenieve të gjalla:
Maskimi
Maskimi është një prej taktikave mbrojtëse më efikase që përdorin kafshët. Kafshët vet maskuese janë nën një farë mbrojtje sepse strukturat e trupave të tyre, janë krijuar në harmoni të shkëlqyer me vendbanimet e tyre. Trupat e këtyre kafshëve janë aq të ngjashme me mjedisin e tyre ku jetojnë sa që kur të shikosh në fotografitë e tyre, është gati e pamundur të tregosh se nëse janë ato bimë apo kafshë, apo të dallojmë nga njëra tjetra se a është kafshë apo bimë prezentë në atë mjedis.
Krijesat e gjalla që adaptojnë ngjyrosjen e tyre në bazë të mjedisit ku jetojnë gjithmonë kanë tërhequr vëmendjen e shkencëtarëve dhe kanë qenë atraktive për ta. Kërkimet janë fokusuar në përgjigje në pyetjen se si një krijesë e gjallë mund të duket plotësisht njëjtë me një krijesë tjetër që ka kompletë një strukturë të ndryshme.
A keni menduar ndonjëherë, për shembull, si bretkosa, që, duke ecur në kopsht, të cilën e mendoni se është gjethe, dhe në momentin e fundit kur ju ecni largohet duke shpëtuar nga shkelja mbi të, ka mundur të fitoj këtë model dhe këtë ngjyrë? Maskimi është një mekanizëm shumë i rëndësishëm mbrojtës për bretkosën. Bretkosa e cila është e pavënëre në mjedisin e saj lehtë i humb armiqtë.
Derisa një merimangë roze në një lule rozë mund të fitojë hije të ndryshme roze, një tjetër anëtar i po atij lloji të merimangave mund të adaptohet në një ngjyrë të një luleje tjetër, për shembull, të verdhë, kur ngjitet në të.
Derisa dikush është duke shikuar në degë, duke menduar se asgjë nuk ka në të, një flutur mund të fluturoj prej degës krejtësisht papritur. Kjo flutur, që duket saktësisht si një gjethe e tharë e vjeshtës, një pjese e vyshkur vjeshte para një momenti, është një shembull perfekt për mrekullinë e maskimit.
Si do të shohim në faqet vijuese, ngjashmëria në mes krijesave të gjalla dhe objekteve në të cilat ato mbështeten pengon vrojtimin e tyre nga armiqtë. Është e kuptueshme se këto krijesa maskuese nuk e kanë krijuar veten e tyre, me iniciativën e tyre, të duken si gjethe, degë apo lule. Ç’ është më tepër, ato as nuk janë të vetëdijshme se janë të mbrojtura për shkak këtyre ngjashmërive. Prapëseprapë, ato përdorin maskimin shumë shkathët në të gjithë shembujt tanë pa përjashtime. Një insekt ka ngjyrë të njëjtë me lule, një gjarpër që qëndron si një degë peme, bretkosa që i adaptohet ngjyrës së tokës së tharë, më shkurt, të gjitha krijesat vetë maskuese janë evidencë që vërteton se maskimi veçanërisht është krijuar si një taktikë mbrojtëse.
Asnjë krijesë nuk mund të ekzekuton një punë të tillë vetvetiu nga koincidenca. Saktësisht, Ai i Cili u jep krijesave të gjalla aftësinë që të maskojnë vetveten, dhe vendos procese kimike në to, procese të cilat me anë të cilave ato mund të ndërrojnë ngjyrën, është Allahu, i Gjithëdijshmi, i Gjithë mençuri.
Teknikat maskuese të zvarranikëve
Çfarë bën zvarraniku që të mbroj vetveten kundër grabitqarëve në shkretëtirë? Një prej mënyrave më të lehta për këto krijesa që lëvizin ngadalë përfundimisht është fshehja e tyre. Metoda më e mirë e fshehjes është adaptimi i trupit të krijesave në vendbanimin e tyre. Ngjyrat dhe modelet e tyre zakonisht u shërbejnë si jetë shpëtuese për shumicën e kafshëve. Për shembull, në një pyll është gati e pamundur të dallosh një gjarpër Rhino, një lloj të gjarpërinjve tropik që jetojnë në malet e shirave në Afrikë, për shkak të asaj se lëkura e tij është e mbuluar me modele gjeometrike të kaltërta, të kuqe, të verdha dhe të bardha. Është interesante, se ngjyrat e gjarprit ngjajnë me rrethinën ku ata jetojnë. Kjo marrëdhënie një me një shkakton disa pyetje në mendjen tonë. Si u shfaqën këto ngjyra që janë aq të ngjashme me mjedisin? A është e mundur që kjo të ketë ndodhur me anë të gjasës, apo të jetë prodhuar nga vetë zvarraniku?
Saktësisht në përgjithësi është e pamundur. Është e pamundur se pari për zvarranikun të analizoj mjedisin, pastaj të vendos çfarë ndryshimesh i nevojiten ti bëj vetvetes, dhe në fund të përcaktoj ngjyrën dhe modelin. Veç kësaj, është totalisht e palogjikshme dhe e paarsyeshme të pretendojmë se ai (zvarraniku) ka krijuar një proces në trupin e tij që zhvillon reaksione kimike që janë të nevojshme për një ndryshim të tillë.
Edhe njeriu, qenia e gjallë e vetme e pajisur me arsye në tokë, nuk mund të ndërroj ngjyrën e asnjë pjese në trupin e tij. Ai nuk mund të krijoj një sistem në trupin e tij që të sjellë ndryshime të tilla. Në këtë rast, është vetëm një shpjegim për ngjashmërinë e përkryer të ngjyrës së zvarranikut me ngjyrën e rrethinës së tij i tillë që hapësirë edhe hija nuk ndryshon. Një krijues superior posedues i mençurisë së pafundme ka mundur të dizajnoj një krijesë të gjallë të këtillë. Ky dizajn i përket Allahut, të Plotfuqishmit.
Allahu është Ai i Cili i di më së miri nevojat e çdo qenie të gjallë.
Zvarraniku më i njohur i maskimit: Kameleoni
Keni parë ndonjëherë kameleonin duke ndryshuar ngjyrën e tij në ngjyrën e rrethinës së tij? Kjo është diçka që shihet e vlefshme. Kameleoni ka një aftësi të jashtëzakonshme të maskoj vetveten sa që shkathtësia e tij habit çdokënd. Megjithëse se edhe disa zvarranikë kanë aftësinë e ndryshimit të ngjyrës së tyre, askush nuk e bën atë aq shpejtë sa e bëjnë kameleonët.
Kameleoni përdorën zgarën e ngjyrave të kuqe dhe të verdhë, shtresat reflektuese të kaltërta dhe të bardha dhe më e rëndësishmja “chromatosphores”, qeliza të lëkurës që u përgjigjen ndryshimeve në nxehtësi, dritë dhe në humorin, gjendjen shpirtërore të kafshës.30 Nëse ju e futni një kameleon në një ambient shumë të verdhë, për shembull, ju do të shihni se menjëherë ngjyra e tij kthehet në të verdhë dhe i adaptohet rrethanave. Ç’është më tepër, kameleonët nuk i adaptohen vetëm një ngjyre, por po ashtu edhe substrateve të shumëngjyrshme. Fshehtësia e arritjeve të tyre është në qelizat e ngjyrave, që shtrihen nën lëkurën e këtij mjeshtri të maskimit, i cili në atë moment që e ndërron mjedisin në atë moment edhe adaptohet në atë mjedis. A mund kameleoni të bëj një adaptim kaq të përkryer vetvetiu? Si këto krijesa bëhen të padallueshme duke u përzierë me mjediset ku ato jetojnë, derisa edhe artistët më të aftë duhet të punojnë me orë të tëra që të fitojnë ekuivalencën e një ngjyre të vetme natyrale?
Do të ishte e paarsyeshme të deklarojmë se kameleoni mund të demonstroj një akt të këtillë me vullnetin e tij. Është e saktë se nuk është e mundur për një zvarranikë të përcaktoj dukjen e trupit të tij, e as të vendos sistem në trupin e tij të ndryshoj dukjen e tij. Do të ishte absurde të deklarojmë se kjo krijesë ka kontroll mbi tërë qelizat dhe atomet në trupin e saj, se është e aftë të bëj çfarëdo ndryshimi në to dhe të prodhojë pigmentet e nevojshme. Do të ishte kontradiktore dhe e pakuptimtë të deklarojmë se një kësi soj aftësie e jashtëzakonshme është krijuar nga shansi. Nuk ka mekanizëm në natyre, që ka forcë të prodhojë një aftësi e përkryer të këtillë dhe të ua dhuron qenieve që kanë nevojë për të. Ashtu si i ka krijuar të gjitha qeniet e gjalla në tokë, Allahu, ashtu i ka krijuar kameleonët. Allahu na demonstroi unitetin e mjeshtërisë së Tij në krijim me këta shembuj. Allahu është i Plotfuqishmi, i Gjithëdituri.
Allahun e lartësoi me adhurim ç’ka në qiej e në tokë dhe Ai është i gjithëfuqishmi, i urti. I Tij është pushteti në qiej e në tokë, Ai jep jetë dhe Ai jep vdekje dhe Ai ka fuqi për çdo send. (Suretu el-Hadidë:1-2 )
Ndërrimi i ngjyrës sipas mjedisit
A shfrytëzojnë krijesat e gjalla ngjyrën vetëm për tu mbrojtur nga armiqtë e tyre? Sigurisht që jo. Disa kafshë mbrojnë veten e tyre edhe prej të ftohtit dhe nxehtësisë me anë të disa enzimave që u japin atyre ngjyrë të qimeve që mbulojnë trupin e tyre. Në disa kafshë që jetojnë në regjione të ftohta, qimet që mbulojnë këmbët, veshët dhe hundën, që janë pjesët më të ndjeshme të trupit, janë të ngjyrosura me ngjyrë të errët. Qimet e zeza sigurojnë më shumë energji të nxehtë për kafshët kështu që u ndihmojnë atyre të ngrohen me lehte, mu sikur njerëzit që mundohen të përfitojnë nga dielli duke veshur rrobe të zeza dimrit. Ndryshimet e ngjyrës janë shumë të zakonshme për kafshët tokësore. Për shembull, në verë, leshi i dhelprave veriore kthehet në të bardhë, sepse temperatura në trupin e tyre është shumë e lartë. Në dimër, sidoqoftë, duke u ftohur koha, temperatura në trupin e tyre duke është në ulje dhe krijohet një mjedis më i përshtatshëm për punën dhe lëvizjen më të lehtë të enzimave. Për këtë arsye në dimër, leshi i dhelprave veriore errësohet. Lepujt, dhelprat, buklat dhe qelbësit që jetojnë në gjerësitë veriore në dimër kthehen në të kaftë dhe në dimër në të bardhë.
Derisa disa shpezë shndërrohen në totalisht të bardha në muajt e dimrit, ata në pranverë fitojnë një dukje krejt të re që i ngjan ngjyrës së tokës dhe vegjetacionit.
Ngjyrat alarmuese
Krijesat e gjalla shfrytëzojnë ngjyrën për qëllime të ndryshme. Shfrytëzimi i ngjyrës si mënyrë alarmimi është një prej këtyre qëllimeve. Në faqet vijuese ne do të u japim juve disa shembuj të kësaj vetie.
Ngjyrat në Shpezë
Një ndër tiparet kryesore të shumëngjyrëshmërisë së puplave të shpezëve është se ato pupla janë struktura jo të gjalla. Arsyeja pse një pupël përmban ngjyrën me përpikëri, edhe pasi të bie, është sepse ajo është e zhvilluar plotësisht si jo e gjallë.
Larmia e madhe e ngjyrave në shpezë në parim është për shkak të prezencës së pigmenteve në pupla, të cilat janë rezervuar, krijuar, në faza iniciale të zhvillimit të puplës, apo të ndryshimeve të dritës të cilat ndodhin në varësi prej karakteristikave strukturale të puplave.
Që kur këto formacione, të cilat janë krijuar nga substanca keratinë, zhveshën për shkak të kushteve të mjedisit, ato rregullisht ripërtërirën. Kjo është sepse puplat e shpezëve vazhdojnë të rriten derisa të arrijnë gjatësinë e nevojshme, si dhe karakteristikat dhe modelet e tyre të llojit specifik.
Për shkak të strukturës së tyre të ndryshme, puplat mund të kenë dukje të ngjashme me xhamin prizëm që thyen dritën në ngjyra të ndryshme. Ngjyrat që formohen me anë të refrakcionit të dritës në këtë mënyrë, janë më të ndritshme dhe më metalike se ato që janë të formuara nga pigmentet. Ngjyrat e këtyre puplave ndërrohen nga të kaltër në të gjelbër, dhe nga portokalltë në të kuqe. Në përgjithësi, e gjëlbërta, e kaltërta, dhe ngjyrat metalike në shpezë formohen me anë të reflektimit dhe refrakcionit të dritës. Akoma disa prej ngjyrave të puplave vijnë nga pigmentet.39
Kryesisht gjenden tri pigmente kryesore në shpezë. Këto janë pigmenti melanin që prodhon ngjyrën e zezë, të kaftë apo të verdhë të zbehtë, pigmentet lipokrome që prodhon të kuqe, të verdhë apo të portokalltë, dhe karotenoidet. E kaltërta, e gjelbërta dhe disa ngjyra tjera të ndritshme në shpezë janë krijuar nga disa flluska mikroskopike në keratinën e puplave që thyejnë dritën. Puplat që absorbojnë gjithë spektrin e dritës dhe reflektojnë vetëm të kaltërtën, në anën tjetër, krijojnë ngjyrën e kaltër te disa shpezë. 40
Hormonet gjithashtu luajnë një rol të rëndësishëm në ndryshimin e ngjyrave në shpezë. Ndryshueshmëria e ngjyrës ndërmjet anëtarëve meshkuj dhe femra të disa lloje shkaktohet nga hormonet seksuale. Ngjyrat e ndryshme dhe format e puplave të gjelit dhe pulës, për shembull, varen nga hormoni i estrogjenit.
Ngjyrat e shpezëve janë të rëndësishme për adaptimin e tyre në mjedisin e tyre ashtu edhe për anëtarët meshkuj edhe për femra për identifikimin nga çdo i ardhur prej meshkujve të femrave në stinën e miqësisë. Veç kësaj, pigmentet, të cilat i japin ngjyrë puplave, shton forcën e puplave, rezervon energjinë që vjen nga dielli dhe parandalon rrezet e dëmshme ultravjollce nga depërtimi në trup.
Si do të ishte të jetonim një botë pa ngjyra, të errësuar, a keni menduar ndonjëherë? Lirojeni veten tuaj për një moment nga përvoja juaj, harrojeni gjithçka që keni ditur dhe filloni imagjinimin tuaj. Mundohuni që të imagjinoni trupin tuaj, njerëzit rreth jush, detërat, qiellin, pemët, lulet, për shkurt të gjitha në të zezë. Provo të mendosh se si do të ndjeje sikur njerëzit, macet, qenët, zogjtë, fluturat, dhe frutat të mos kishin ngjyrë fare. Ju kurrë nuk do të dëshironit të jetonit në një botë të tillë, apo jo?
Shumica e njerëzve kurrë nuk kanë menduar se në çfarë bote shumëngjyrëshe ata jetojnë apo kurrë nuk kanë menduar se çfarë larmi e ngjyrave kanë ardhur në ekzistencë në tokë . Ata ndoshta kurrë nuk kanë menduar se si do të ishte bota pa ngjyra. Kjo është ndoshta sepse gjithkush që sheh ka lindur në një botë përplot me ngjyra. Megjithatë, modeli bardhë e zi, pa ngjyra i botës është i pamundur. Në të kundërtën, fakti mahnitës është se ne jetojmë në një botë të ndritshme, me ngjyra. (Në kapitujt vijues, ne do të diskutojmë në detaje pse ekzistimi i botës përplot me ngjyra është aq mahnitës).
Një botë pa ngjyra natyrisht do të imagjinohej vetëm me ngjyrë të zezë, të bardhë dhe hije gri. Megjithatë, e zeza, e bardha dhe hijet gri janë gjithashtu ngjyra. Për këtë arsye është shumë vështirë për njeriun që të imagjinoj pangjyrëshmërinë. Edhe kur të imagjinoj pangjyrëshmërinë patjetër duhet të përdorë një ngjyrë. Me fjali si “Gjithçka ishte pa ngjyrë, errësirë, nuk kishte mbetur ngjyrë në sipërfaqe, gjithçka ishte e bardhë”, njerëzit mundohen të përshkruajnë pangjyrshmërinë. Në fakt, këto nuk janë përshkrime të pangjyrshmërisë, por të botës bardhë e zi.
Për në çast imagjinojeni që gjithçka rreth jush të humb ngjyrën. Në një rast të tillë gjithçka do të përzihej dhe do ishte e pamundur të dallojmë një object prej tjetrit. Shembull do të ishte e pamundur të shohim një tryezë ngjyrë kafeje, mbi të cilën qëndrojnë një portokall ngjyrë portokalli, ca dredhëza të kuqe apo një buqetë lulesh me lloj-lloj ngjyrash; sepse as ngjyra e portokalltë nuk do të ishte e portokalltë, as tryeza nuk do të ishte ngjyrë kafeje, e as lulet nuk do të ishin të kuqe… Një botë të cilën vështirë mund ta imagjinojmë pa ngjyra, qoftë vetëm për disa çaste të jetojë aty do të ishte mjaft e mërzitshme.
Ngjyra ka një rol kyç në komunikimin e njeriut me botën e jashtme, në funksionimi normal të memories së tij, dhe në mbushjen e trurit të tij me mësimin e funksioneve. Kjo është sepse njerëzit mund të zhvillojnë komunikim të përshtatshëm mes ngjarjeve dhe vendeve, njerëzve dhe objekteve vetëm me anë të ngjyrosjes së trupave. Për njeriun bota e jashtme ka kuptimin e saj vetëm si një tërësi me ngjyra.
Njohja e objekteve dhe gjërave rreth nesh nuk përfitohet vetëm me anë të larmisë së ngjyrave. Harmonia e përkryer e ngjyrave në natyrë e bën njeriun të ndjejë një kënaqësi në shpirt. Mirëpo këtu duhet të kemi kujdes për një gjë: Njeriu që të shoh këtë harmoni të ngjyrave me të gjitha detajet dhe të ndjejë atë kënaqësi, është pajisur me sytë që janë të konstruktuar në mënyrë të veçantë. Në botën e qenieve të gjalla, sytë e njeriut janë më funksionuesit dhe mund të perceptojnë ngjyrat në detajet e tyre më të vogla, aq shumë sa syri i njeriut mund të dalloj me miliona ngjyra. Është më se e qartë se aparati vizual në njerëz që punon me aq përsosmëri është i përcaktuar veçanërisht që të shoh një botë përplot me ngjyra.
Qenia e vetme në tokë që mund të kuptoj ekzistimin e një përsosmërie të tillë në univers është njeriu pasi që ka aftësi të mendoj. Kështu që në bazë të gjithë asaj që përmendëm më herët, përfundojmë këtë:
Çdo detaj, mostër dhe ngjyrë në qiej dhe në tokë është krijuar për njerëzit që të falënderojnë dhe të çmojnë këtë renditje dhe të mendojnë për të. Ngjyrat në natyrë janë rregulluar në aso mënyrë që të joshin shpirtin e njeriut. Simetria perfektë dhe harmonia mbizotërojnë në ngjyra, që të dyja në botën e qenieve të gjalla dhe jo të gjalla. Kjo situatë sigurisht do të shkaktoj disa pyetje në mendjen e ndonjërit që mendon, si:
Çka e bën botën të ngjyrosur? Si u krijuan ngjyrat, që e bëjnë botën tonë jashtëzakonisht të mrekullueshme? Kujt i përket dizajnimi i shumëllojllojshmërisë dhe harmonisë së ngjyrave mes vete?
A është e mundur të themi se gjithçka që ekziston është krijuar nga ndryshimet e paqëllimta të shkaktuara nga një varg të koincidencave?
Sigurisht që askush nuk do ta pranoj një absurditet të tillë. Koincidencat e pakontrolluara nuk mund të krijojnë asgjë, e lëre më miliarda të ngjyrave. Vetëm vërej krahët e fluturës apo ngjyrat e luleve të ndryshme, secila prej tyre duket si mrekulli e artit. Sigurisht është e pamundur për tingullin e arsyes që këto atribute të ia lë proceseve të pavetëdijshme.
Ne do t’i kuptonim këto fakte më mirë nëse marrim një shembull. Nëse ndokush sheh një pikturë që përshkruan pemët dhe lulet në natyrë, njëri nuk do të pohonte e as të mendonte se harmonia e ngjyrave, modelet e organizuara dhe dizajnimi i vetëdijshëm në pikturë kanë mundur të krijohen nga koincidenca. Nëse dikush del dhe thotë, “se kutitë e bojërave janë asgjësuar nga era, janë përzier, dhe me forcën e shiut etj., dhe pas një periudhe të gjatë kohore kjo pikturë e mrekullueshme është krijuar”, është më se e sigurt se askush nuk do të merr këto fjalë seriozisht. Është një situatë interesante këtu. Megjithëse askush nuk do të pranonte të shpreh një pohim kaq të paarsyeshëm, disa njerëz prapë se prapë deklarojnë se ngjyrosja e përkryer dhe barazia e natyrës është krijuar nga procese të pavetëdijshëm, të pavullnetshëm. Sidoqoftë, evolucionistët japin këso ide që thonë që është puna e koincidencës së rastit për të shpjeguar këtë lëndë dhe japin hulumtime të ndryshme. Ata nuk hezitojnë të japin përfundime të pabaza mbi këtë çështje.
Qartë kjo është verbëri, me anë të së cilës është mjaft vështirë të arrish në term. Ende, dikush që ikë nga kjo verbëri duke shfrytëzuar aftësinë e mendimit do të kuptoj se aktualisht ai është duke jetuar në një mjedis jashtëzakonisht të mrekullueshëm në tokë. Ai do të vërtetoj tërësisht dijen e tij që një mjedis i pajisur me rrethanat më të përshtatshme për mbijetesën e njerëzimit nuk ka mundur të krijohet rastësisht.
Vetëm si një njeri që mendon, pranon momentin që shikon në pikturë që ka piktorin e saj, kështu që ai do të kuptoj se mjedisi shumëngjyrësh rreth tij , i harmonizuar dhe jashtëzakonisht piktoresk po ashtu ka një Krijues.
Ky Krijues; që nuk ka shoq në krijim, që gjithçka ka krijuar në një harmoni të përsosur, që neve na ka dhënë bukuri shumëngjyrëshe në këtë botë është Allahu. Çdo gjë që ka krijuar Allahu është në një pajtueshmëri, harmoni mes vete. Allahu mjeshtërinë e tij të pashoqe të krijimit në ajetet e Kuranit kështu e përmend:
Ai është që krijoi shtatë qiej palë mbi palë. Në krijimin e Mëshiruesit nuk mund të shohësh ndonjë kontrast, andaj, drejto shikimin se a sheh ndonjë çarje? Mandej, herë pas herë drejto shikimin, e shikimi do të kthehet te ti i përulur dhe i molisur. (Suretu El Mulk: 3-4)
Çka është ngjyra?
Si është krijuar?
Disa detaje kanë një vend të rëndësishëm në mendjen e njeriut dhe kurrë nuk ndryshojnë. Le të fillojmë me pemët, të cilat janë të njohura për ne. Ngjyra e pemëve zakonisht është ose gjelbër ose e gjelbër e hijezuar. Mirë e dimë se gjatë vjeshtës, gjethet ndërrojnë ngjyrën. Ngjashëm, ngjyra e qiellit është ose e kaltër, ose me ngjyrë gri e hijezuar kur është vrenjtur ose e verdhë dhe e kuqe në agim dhe muzg, në lindje dhe në perëndim të diellit. Ngjyra e frutave kurrë nuk ndryshon; ngjyrat e larmishme të kajsisë dhe vishnjës janë të caktuara, dhe si të tilla gjithnjë janë të njohura. Shkurt, çdo gjë e gjallë dhe qenie që është nën dritë ka ngjyrë. Vështroni gjërat rreth juve me vëmendje. Çfarë shihni? Tryeza, karriget, pemët që i shihni përtej dritareve, qielli, muret e shtëpisë suaj, fytyrat e njerëzve rreth jush, frutat që i hani, librin që jeni duke e lexuar në këtë moment... Çdo njëra prej tyre ka ngjyrë të veçantë. A keni menduar ndonjëherë se si është e mundur që të gjitha këto ngjyra të krijohen dhe rregullohen me aq përsosmëri?
Le të shohim se çka është e nevojshme për t’u krijuar këto ngjyra, të cilat kanë një rol mjaft të rëndësishëm në jetën tonë. (Këto çështje do t’i diskutojmë më vonë në detaje). Për krijimin e një ngjyre të vetme, p.sh., të kuqe ose të gjelbër, të gjitha proceset që do t’i përmendim duhet të ndodhin dhe, më me rëndësi në këtë renditje:
1. Kushti i parë për krijimin e ngjyrës është ekzistimi i dritës. Për këtë arsye do të ishte me më dobi të fillojmë të ekzaminojmë karakteristikat e dritës që vjen nga dielli. Për të krijuar ngjyrën, drita që vjen nga dielli në tokë duhet të ketë gjatësi valore të caktuar që të prodhojë ngjyrat. Dimensionet e dritës, që quhen “dritë e dukshme”, në të gjitha rrezet e dritës të emetuar nga dielli është një në 1025. Ky dimension i imët dhe vështirë i besueshëm i rrezeve të dritës që është i nevojshëm për krijimin e ngjyrës, mbërrin në tokë nga dielli.
2. Në fakt, këto rreze diellore të shpërndara nga dielli nëpër kozmos shfaqin disa karakteristika të dëmshme për sy. Për këtë arsye, drita që arrin në tokë duhet të merr një formë e cila do perceptohej lehtë nga syri dhe nuk do ta dëmtonte atë. Për këtë, rrezet duhet të kalojnë nëpër një filtër. Ky filtër gjigant është “atmosfera” që e mbështjell tokën.
3. Drita që kalon nëpër atmosferë shpërndahet në tokë, dhe kur ndeshet me objekte të ndryshme, ajo reflektohet. Objekti mbi të cilin bie drita nuk duhet të jetë objekt që absorbon dritën por që e reflekton atë. Me fjalë të tjera, cilësia strukturore e objektit duhet të jetë në pajtueshmëri me dritën që arrin në tokë, në mënyrë që të formohet ngjyra. Ky kusht duhet të plotësohet dhe një valë e re e dritës reflektohet nga objekti në të cilin është ndeshur drita që ka ardhur nga dielli.
4. Edhe një hap thelbësor është i nevojshëm në procesin e formimit të ngjyrës për perceptuesin që të perceptoj valët e dritës, e që është syri. Është esenciale që edhe valët e dritës të jenë në harmoni me organet e të pamurit.
5. Rrezet që vinë nga dielli duhet të kalojnë nëpër thjerrë dhe shtresë të syrit që të shndërrohen në impulse nervore në retinë. Pastaj këto sinjale duhet të shndërrohen në “qendrën e shikimit” në tru, që është përgjegjëse për prodhimin e ndjenjës së pamjes.
6. Është edhe hapi i fundit që duhet të përmbushet që ne “të shohim” ndonjë ngjyrë. Faza e fundit në krijimin e ngjyrave është interpretimi i sinjaleve elektrike, të cila vinë nga qendra e shikimit në tru, si “ngjyra” nga qelizat e një nervi special të lokalizuar aty.
Siç pamë, për formimin e një ngjyre të vetme, nevojiten procese shumë të detajizuar dhe të ndërvarura.
Gjitha informatat që i kemi për ngjyrën dëshmojnë se secili proces që ndodh gjatë formimit të ngjyrës është me një balancim shumë delikat. Po të mos ekzistonin këto balancime, ekuilibrime, ne në vend se të jetojmë në një botë normale, do të jetonim në një botë të errët dhe të turbullt, e edhe do të humbnim aftësinë e të pamurit. Nga gjërat që i përmendëm më lartë të supozojmë mosekzistim e vetëm njërës, qelizave nervore të retinës që perceptojnë sinjalet elektrike. As drita e diellit nuk do të ishte e mjaftueshme, as pjesët e tjera të syrit nuk do të ishin funksionale, e as ekzistenca e atmosferës nuk do ta kompensonte mungesën e qelizave nervore të retinës.
Roli i Retinës në të Pamurit
Le ta ekzaminojmë retinën për së afërmi dhe më në detaje. Le të supozojmë se mungon substanca e quajtur pigmenti “rodopsin”. Rodopsina është substancë që punon pandërprerë në dritë të fortë por rigjenerohet në errësirë. Syri nuk mund të sheh qartë në dritë të zbehtë pa prodhimin e sasisë së mjaftueshme të rodopsinës në sy. Detyra e rodopsinës është që të rrit efektivitetin me të cilën syri gjeneron impulse nervore nga drita e zbehtë. Kjo substancë prodhohet aq sa është e nevojshme dhe atëherë kur është e nevojshme për syrin. Kur mbahet ekuilibri i rodopsinë, figura qartësohet. Çka do të ndodhte sikur rodopsina, që ka një rëndësi të madhe në procesin e të pamurit, të mos ekzistonte? Në ato rrethana, njeriu do të ishte i aftë të shoh vetëm në dritë të kthjelltë, në ambient të ndritshëm. Është më se e qartë se ekziston një sistem i përkryer në sy, që është dizajnuar deri në detajet më të imta.
Atëherë, kush e punoi artin e këtij sistemi, që na mbron neve nga errësira dhe na shfaq neve një botë përplot me ngjyra?
Çdo etapë e përmendur tregon se ekziston një seri e proceseve, për të cilat nevojitet ekzistenca e mençurisë, e dëshirës dhe e forcë që ka krijuar këto procese. Është e dukshme se nuk ka gjasa që një varg i proceseve që ekzistojnë në një harmoni të këtillë të jetë krijuar nga rastësia. Po ashtu është e pamundur për një sistem të tillë të formohet nëpër një periudhë kohore të gjatë. Rezultatet nuk do të ndryshonin edhe sikurse të kalonin miliona e miliarda vite. Sistemi i përbërë nga një botë shumëngjyrëshe kurrë nuk to shfaqej nga koincidenca. Një sistem i tillë do të krijohej vetëm si rezultat i një dizajni special, që e dinë që ai është krijuar. Allahu zotëron forcë të përhershme dhe urtësia e tij mbulon universin. Shembuj në mjeshtërinë e pakrahasueshme të Allahut kemi gjerë e gjatë në univers. Dizajnimi unik që është evident në formimin e ngjyrave po ashtu është rezultat i krijimtarisë së pashoqe të Allahut. Allahu ka forcë mbi çdo gjë.
Ai është shpikësi i qiejve e i tokës e kur dëshiron diçka, ai vetëm i thotë: “Bëhu!” në atë moment bëhet. (Suretu El Bekare, 117)
Dizajni në ngjyra
Ngjyra është koncepti që na ndihmon neve në identifikimin e veçorive të objekteve dhe përcaktimin më të saktë të tyre. Njeriu që do të vërente dhe do të mendonte një nga një për ngjyrat e objekteve rreth nesh lehtë do të vërente se është i rrethuar me ngjyra me detaje shumë të ndryshme. Të gjitha qeniet, të gjalla apo të vdekura e kanë nga një ngjyrë. Për më shumë, të gjitha qeniet e një lloji kanë të njëjtën ngjyrë në mbarë botën, kudo që të gjenden. Shkoni ku të shkoni, ngjyra e shalqirit do të jetë e kuqe, kivitë kanë ngjyrë të gjelbër, detërat janë të kaltër, bora është e bardhë, limonët janë të verdhë, ngjyra e elefantëve është e njëjtë në të gjithë botën, sikurse që është e njëjtë edhe ngjyra e drunjëve. Ato kurrë nuk ndryshojnë. Kjo vlen edhe për ngjyrat e prodhuara artificialisht. Kudo që të shkosh në botë, nëse e përzien të kuqen me të verdhë, do të fitosh ngjyrën e portokalltë, apo nëse e përzien të zezën me të bardhën ju do të fitoni të përhirtë. Rezultati është i njëjtë.
Në këtë pikë, do të ishte e dobishme të mendonim diçka më ndryshe. Së pari, le të mendojmë duke pyetur se si janë krijuar ngjyrat e objekteve. Këtë do të mund ta shpjegonim me një shembull. Imagjinoni se je duke hyrë në shitore, apo depo dhe shini pëlhura të dizajnëve dhe modeleve të ndryshme, ngjyrat e të cilave janë tepër të ngjashme me njëra tjetrën. Kuptohet, ato pëlhura aty nuk kanë ardhur rastësisht; njerëzit me dashje i kanë skicuar dizajnet e tyre, kanë vendosur ngjyrën e tyre, i kanë nënshtruar ato në një numër procese për lyrje, dhe pasi i kanë vendosur ato në etapa të ndërmjetshme, ata i kanë ekspozuar ato në dyqane. Shkurt, ekzistimi i këtyre pëlhurave varet nga njerëzit që i kanë dizajnuar dhe i kanë prodhuar ato. Kur i sheh ato pëlhura, di nuk thua se ato erdhën aty rastësisht, apo se skica e tyre nuk është dizajnuar nga koincidenca si rezultat i ndarjes së ngjyrave në pëlhura. Në fakt, asnjë njeri i arsyes nuk do të thoshte një përfundim të tillë. Në të vërtetë, është një Urdhërues që na prezanton neve pamjet që i shohim në natyrë tërë kohën, fluturat, lulet, vendet e shumëngjyrosura nën det, pemët, dhe retë etj., në të njëjtën mënyrë se si na janë prezantuar neve këto pëlhura. Larmia e ngjyrave në natyrë është pasojë e dizajnimit special. Ky dizajnimi manifestohet në çdo etapë të formimit të dritës deri te formimi i një imazhi të ngjyrosur në trurin tonë. Kjo është njëra nga dëshmitë më të mëdha të Zotëruesit, që është, Dizajnues i dizajnit të ngjyrave. Sigurisht, Allahu, Që posedon mençuri dhe forcë të pakufishme të krijimit, krijon të gjitha ngjyrat dhe dizajnët në univers që njeriu i admiron.
Etapa e formimit të ngjyrës shkurtimisht u përmendën më herët. Në këtë kapitull, ...............
1. Drita, Jeta dhe Ngjyra
Dielli është vetëm njëri prej miliarda yjeve të madhësisë mesatare në univers. Ajo që e bën diellin njërin prej yjeve më të rëndësishme në univers është madhësia e tij, marrëdhëniet e tij me planet që lëvizin rreth tij dhe rrezet e imëta që i emeton. Nëse vetëm njëra nga këto karakteristika të diellit të ishte më ndryshe, në tokë nuk do të kishte jetë. Në të vërtetë, dielli ka aftësitë që të krijojë jetën dhe ta vazhdoj atë në tokë. Kjo është arsyeja pse shkencëtarët e përshkruajnë diellin si “burim i jetës” në tokë.
Drita e diellit është i vetmi burim i nxehtësisë, që e ngrohë tokën në mënyrën më të përshtatshme, dhe drita, që i ndihmon bimët në fotosintezën e tyre. Është mirë e njohur se ngrohtësia dhe fotosinteza janë esenciale për jetë. Veç kësaj, ekzistenca e dritës dhe e botës me ngjyra varet nga emetimi i rrezeve nga dielli. Në këtë rast, shtrohet pyetja se si krijohen këto rreze, që janë burim themelor i energjisë në tokë. Këto rreze që janë çelës i jetës në tokë, që kryejnë funksione aq të rëndësishme, dhe atë në të njëjtën kohë, i kanë të gjitha vetitë për të kryer këtë, nuk mund të konsiderohen se janë krijuar nga koincidenca. Shkaku i këtyre do të kuptohet më mirë kur të hulumtohet më mirë struktura e dritës.
Energjia e emetuar nga yjet lëviz nëpër boshllëkun e gjithësisë në formë të valëve. Ngjashëm, edhe drita edhe nxehtësia emetohen nga dielli, që është yll, si e energji në formë të valëve. Lëvizja e kësaj energjie të emetuar nga yjet, mund të krahasohet valët që shkaktohen nga hedhja e një guri në liqen.
Vetëm se valët në liqen kanë gjatësi të ndryshme, ashtu edhe nxehtësia dhe drita kanë gjatësi valore të ndryshme gjatë shpërhapjes.
Në këtë pikë, do të ishte e dobishme që të japim disa informata lidhur me gjatësi valore të ndryshme të dritës në univers. Yjet dhe burimet e tjera të dritës në univers nuk emetojnë të njëjtin lloj të dritës. Këto rreze të ndryshme klasifikohen sipas gjatësisë së tyre valore dhe frekuencës. Këto gjatësi valore janë të shpërndara në hapësira të pafundme. Për shembull, gjatësia valore më e shkurtër është 1025 herë më e shkurtë se gjatësia valore më e gjatë (1025 është një numër mjaftë i madh që përbëhet nga numri 1 i renditur para 25 zerove).
Në gjithë spektrin, të gjitha rrezet e emetuara nga dielli janë të shtrydhura në interval kohor të shkurtër. 70% e gjatësive valore të ndryshme që emeton diellin shtrihen mes kufirit intervalor prej 0.3 mikronëve deri në 1.50 mikronë. (Një mikron është 10-6 m) Duke hulumtuar përse rrezet e diellit janë të kufizuar në një interval aq të vogël, ne arrijmë deri te një konkluzion interesant: të vetmet rreze që mundësojnë jetën, dhe ngjyrën, në tokë janë ato që gjenden brenda këtij intervali.
Fizikani britanik Ian Campbell, që e definoi këtë dizajn superior si “mosbesueshmërisë mahnitës” në librin e tij “The Energy and the Atmosphere”, i vuri vëmendje kësaj pike:
Se rrezatimi prej diellit (dhe prej shumë yjeve tjera) duhet të jetë i koncentruar në bendin e vockël të spektrit elektromagnetik, i cili jep saktësisht rrezatimin që nevojitet për zhvillimin e jetës në tokë, është shumë koincidencë.
Pjesa më e madhe e këtij rangu të vogël të rrezatimit emetohet nga dielli prej spektrit elektromagnetik, spektri që ka gjerësi ku gjatësia valore më e gjatë është 1025 herë më e gjerë se më e vogla, quhet “spektër i dukshëm”. Rrezet që shtrihen nën dhe mbi këtë interval, në tjetër anë, arrijnë në tokë si rreze infra të kuqe dhe rreze ultravjollce. Le të ekzaminojmë tani karakteristikat e këtyre dy rrezeve.
Rrezet infra të kuqe në tokë arrijnë në formë të valëve nxehta. Rrezet ultravjollce që përmbajnë energji më të lartë, në anën tjetër, mund të kenë efekt dëmtues në qeniet e gjalla. Rrezet infra të kuqe kalojnë nëpër atmosferë, dhe sigurojnë ngrohtësinë, që e bën tokën vend të përshtatshëm për jetë. Rrezet ultra vjollce, në anën tjetër, mund të arrijnë në tokë vetëm me masë të caktuar. Nëse kjo masë do të ishte vetëm pak më e lart se ç’është tani, do të shkatërronte lëkurën e qenieve të gjalla dhe do të shkaktonte vdekje masive, për derisa po të ishte pak më e ulët, atëherë nuk do të sigurohej energjia e nevojshme për jetë.
Këto pika janë detajet kritike, vendimtare për jetë. Siç kuptuam nga funksionet dhe dobia e rrezeve të emetuara nga dielli, ekziston një rend dhe kontroll në çdo sistem ekzistues në botë. Sigurisht, është e pabesueshme për një sistem të tillë, balanca mjaft delikate e të cilave do të bëhej për një kohë të shkurtër, të jetë formuar nga koincidenca.
Duke hulumtuar një element tjetër në këtë sistem të përsosur, ne edhe një herë e shohim pamundësinë që ai element të ekzistoj si rrjedhojë e koincidencës.
2. Mburoja që mbron tokën: Atmosfera
Në faqet e mëparshme, ne përmendëm që disa prej rrezeve të diellit janë të dëmshme për zhvillimin e jetës në tokë. Në mënyrë që të shmangemi nga kjo dukuri, nevojitet të gjejmë një zgjidhje.
Le të i bashkojmë kokat tona dhe të gjejmë një zgjidhje për këtë problem duke zhvilluar një sistem efikas që të filtroj rrezet e diellit. Ne po ashtu duhet të kemi parasysh se ky sistem duhet të jetë një sistem multifunkcional, që do të mbronte tokën nga efektet e dëmshme të rrezeve të diellit, duke u siguruar që ky sistem të jetë përherë i mbrojtur, pa pasur nevojë riparimi, dhe gjithashtu i aftë të parandalojë disa kërcënime tjera për tokën. Padyshim, se në aso situata disa zgjedhje alternative do të dilnin në sipërfaqe. Akoma, asgjë nuk është shprehur se mund të jetë një filtër efikas dhe i gjithanshëm si filtri i tanishëm që sot mbron tokën: atmosfera. Atmosfera e tokës është një filtër qind për qind i suksesshëm që filtron rrezet dëmtuese të diellit dhe Allahu e ka dizajnuar atë në mënyrë të posaçme për të mbrojtur tokën.
Me anë të mënyrave të specifike të shtresave të atmosferës, rrezet arrijnë në tokë në sasi të mjaftueshme sepse atmosfera i shqyrtojnë rrezet specifike duke sipas gjatësisë valore të tyre. Atmosfera jonë është si një bimë pastruese gjigante e dizajnuar për filtrimin e këtyre rrezeve. Ky sistem pastrues gjigant që nuk të njëjtë me të në tokë është duke i zhvilluara këto procese për shkak të dizajnit special të tij. Allahu ka përmendur krijimin e qiejve siç vijon:
S’ka dyshim se krijimi i qiejve dhe i tokës është më i madh se krijimi i njerëzve, por shumica e njerëzve nuk e dinë këtë. (Sure Gafir:57)
Rrezet që vijnë nga dielli janë krejt të veçanta. Është e nevojshme për ato që të posedojnë disa karakteristika që i mundësojnë atyre të kalojnë në atmosferë dhe të arrijnë në tokë. Ngjashëm, atmosfera, po ashtu, duhet të ketë strukturë të veçantë që të lejoj këto rreze të kalojnë nëpër të. Përndryshe, as ekzistimi i atmosferës e as përshtatja strukturale e rrezeve do të ishte e dobishme. Për shkak të natyrës së atmosferë që lejon depërtimin e rrezeve në të, rrezet që vinë nga dielli e arrijnë tokën me lehtësi. Këtu është edhe një pikë tjetër interesante që duhet përmendur. Derisa atmosfera lëshon të depërtoj vetëm dritën e dukshme dhe gati rreze infra të kuqe të nevojshme për jetë, ajo pengon të gjitha rrezet tjera destruktive të arrijnë tokën. Atmosfera e tokës shërben si një filtër shumë i rëndësishëm i tokës për rrezet destruktive që vijnë nga dielli apo burime e tjera të dritës, që është prej zonave të tjera në gjithësi.
Michael Denton, një astronom i famshëm, konstaton se:
Gazrat e atmosferës të gjitha rrezet përveç rrezeve të dritës dhe rrezeve gati infra të kuqe të gjitha rrezet e tjera i absorbojnë në një mënyrë të fortë. Nëse vemi re, shohim se i vetmi spektër që lejohet të kaloj nëpër atmosferë në gjithë kufirin e rrezatimit elektromagnetik që nga rrezet radio deri rrezet gama është rrezet e dritës dhe rrezet gati infra të kuqe. Praktikisht nuk ka rreze gama, rreze X, rreze ultravjollce, infra të kuqe-larg, dhe rreze mikrovalore që arrin mbi sipërfaqe të tokës.
Është e qartë se në strukturën e atmosferës është përdorur një dizajnimi i zhvilluar në shkallën më të lartë që ekziston. Jashtë spektrit gjerësia të aluduar në këtë figurë është , dielli emeton ato rreze që janë të dobishme dhe të nevojshme për të pasur një botë shumëngjyrëshe, dhe atmosfera i lejon të depërtojnë kryesisht ato rreze të padëmshme dhe në të vërtetë të dobishme për të arritur tokën. Veç kësaj, për shkak të karakteristikave të gazrave që janë prezent në atmosferë, sytë e qenieve të gjalla, që janë të eksponuar drejtpërdrejt dritës së diellit janë të mbrojtur nga efektet e dëmshme të këtyre rrezeve. Gjitha këto janë evidenca se Allahu ka krijuar çdo gjë në proporcion të caktuar.
Ai është që vetëm Atij i takon sundimi i qiejve dhe i tokës, Ai nuk ka as fëmijë e as nuk ka shok në sundimin e Tij. Ai krijoi çdo gjë, duke e përsosur në mënyrë të qartë e të matur. (Suretu El Furkanë:2)
3. Drita që godet lëndën
Drita që vjen nga dielli e arrin tokën me një shpejtësi prej 300.000 km në sekondë. Në sajë të shpejtësisë së dritës në gjithnjë shohim një botë përplot me ngjyra. Atëherë, si krijohet një imazh i pandërprerë?
Duke kaluar nëpër atmosferë me një shpejtësi vigane, drita arrin tokën dhe godet objektet që gjenden në të. Kur drita godet apo ndeshet me objektin në një shpejtësi kaq të madhe, ajo bashkëvepron me atomet e atij objekti dhe reflekton gjatësi valore të ndryshme që i përgjigjën ngjyrave të ndryshme. Në këtë mënyrë, librin të cilin jeni tani duke e mbajtur, vijat e tij, figurat e tij, pamjen që e shihni kur shikoni jashtë, pemët, ndërtesat, makinat, qielli, zogjtë, macet, shkurt gjithçka ju e shihni reflekton ngjyrën e saj përkatëse.
Molekulat që mundësojnë që këto ngjyra të reflektohen janë molekulat e pigmenteve. Kjo është ajo, ngjyra reflektohet në varësi se çfarë molekula, molekulat e cili pigmente janë prezentë në atë objekt. Çdo molekulë e pigmenteve ka strukturë të ndryshme atomike. Numrat atomik, si dhe llojet dhe rendimi i atomeve në këto molekula është i ndryshëm. Drita që godet pigmentet në mënyra të ndryshme reflektohet në hije të ndryshme të ngjyrave. Sidoqoftë, kjo nuk është e mjaftueshme për krijimin e ngjyrës. Për dritën e reflektuar që përmban kualitetin e caktuar të ngjyrës për perceptimin dhe pamjen e saj, nevojitet që ajo të arrijë deri te ndonjë organ apo aparat i aftë ta perceptoj atë.
4. Drita që vjen në sy
Për rrezet e reflektuara nga objektet që të perceptohen si ngjyra, është e nevojshme për ato që të arrijnë syrin. Ekzistimi i syrit vetëm, nuk është i mjaftuar. Pasi të arrijnë syrin, rrezja duhet të shndërrohet në sinjal nervor që arrin në tru duke punuar në harmoni me sytë.
Le të mendojmë për sytë dhe trurin tonë si shembuj më të afërt. Syri i njeriut ka një strukturë shumë komplekse që përbëhet prej disa organeleve dhe pjesëve të ndryshme. Si rezultat i funksionimit të gjitha këtyre pjesëve menjëherë dhe në harmoni, ne shohim dhe perceptojmë ngjyrat. Syri, me indin dhe organelet e tij siç janë gjëndra e lotëve, kornea, konjunktiva, irida dhe bebëza, thjerrëza, retina, koroidi, muskujt dhe kapaku i syrit, është një sistem i pangjashëm, i pakrahasueshëm me ndonjë sistem tjetër. Në mbledhje, me rrjetin nervor të posaçëm që vendos lidhjen në tru, dhe një hapësirë vizuale të jashtëzakonshme, syri, si një vrimë, ka një strukturë të veçantë, ekzistimi i së cilës nuk mund të jetë atribut i koincidencës.
Pas një njohje të shkurtër për syrin, se si ndodh procesin i të pamurit. Rrezet e dritës arrijnë në sy vetëm pasi të kalojnë në kornea, pastaj në bebëz dhe në thjerrëz, dhe për të arritur në fund retinën.
Perceptimi i ngjyrës fillon në qelizat në formë koni në retinë. Janë tri grupe themelore të qelizave konike që reagojnë me fuqi ndaj ngjyrave të caktuara të dritës. Këto janë të klasifikuara si konet e ngjyrës të kaltër, e ngjyrës të gjelbër, dhe konet e ngjyrës të kuqe. Ngjyra e kuqe, e kaltër dhe e gjelbër, në të cilat reagojnë qelizat konike, janë tri ngjyrat primare që ekzistojnë në natyrë. Me stimulimin e qelizave konike, të cilat janë të ndjeshme ndaj këtyre ngjyrave, në shkallë të ndryshme, neve na paraqiten miliona ngjyra të ndryshme.
Qelizat konike e shndërrojnë këtë informatë që i takon ngjyrës në impulse nervore me anë të pigmentit që ato përmbajnë. Pastaj, qelizat nervore që janë të lidhura me këto qeliza konike bartin impulse nervore në vend të caktuar në tru. Vendi ku bota shumëngjyrëshe që ne e shohim formohet në këtë hapësirë në tru që ka madhësi prej vetëm disa centimetrave katrorë.
5. Bota shumëngjyrëshe në trurin tonë të errët
Etapa përfundimtare e formimit të ngjyrës ndodhë në trurin tonë. Siç e përmendëm në kapitullin e kaluar, qelizat nervore në sy bartin imazhet e shndërruara në impulse nervore në tru dhe gjithë çka ne shohim në botën e jashtme perceptohet në qendrën vizuale në tru. Në këtë pikë. Ne ndeshemi me një fakt mahnitës: truri është një pjesë mishi plotësisht e errët në brendësi. Imazhet e objekteve, me ngjyrat e tyre si dhe me të gjitha karakteristikat e tyre, janë formuar si perceptime në qendrën vizuale. Si ndodh që ky proces i perceptimit të zhvillohet në një vend të atillë që është një pjesë mishi të butë?
Shumë pyetje kyçe mbesin se si ngjyrat perceptohen. Kromatikët akoma nuk janë në gjendje të japin përgjigje në pyetjen se si impulset nervore transmetohen në tru me anë të nervave optik dhe çfarë lloj efekte psikologjike krijojnë ato në tru. Gjithë çka ata dinë është se perceptimi i ngjyrës, që është fakt, ndodhë në brendinë tonë, e që është qendra vizuale në trurin tonë. (Për informata më të detajizuara, shikoni kapitullin Fshehtësia përtej materies)
Në fakt, shumica e proceseve që ndodhin në tru ende nuk janë të sqaruara. Sqarimet e subjekteve janë të bazuara kryesisht në teori. Sidoqoftë, truri i përmbushë në mënyrë të përkryer të gjitha funksionet e veta që nga momenti kur ka filluar të ekzistoj njeriu, ashtu siç i kryen sot. Eksperienca njerëzore në botën tridimensionale, së bashku me të gjitha ngjyrat e saj dizajnët, zërat, erërat dhe shijet, në një pjesë mishi me peshë afro një kilogrami është bërë e mundur vetëm me krijimtarinë e përkryer të Allahut. Gjithkush e gjen këtë mrekulli të pangjashme të gatshme në lindje. Njeriu nuk ka kontroll mbi çfarëdo qoftë, as në formimin e funksioneve të tij, as në vijueshmërinë e tyre, e as në çfarëdo etape tjetër.
Molekulat që prodhojnë ngjyrën:
Pigmentet
Në kapitujt e kaluar, ne përmendëm se si shkak i karakteristikave të ndryshme atomike në molekulat pigmentuese, objektet reflektojnë rreze të ndryshme të ngjyrës; kështu që, krijohen hije të ndryshme të ngjyrave. Shikoni edhe njëherë rreth vetes. Sa ngjyra shihni aq pigmente ekzistojnë, sepse ngjyra e çdo materie është rrjedhojë e pigmentit që gjendet në atë materie. Ngjyra e gjelbër e bimëve, ngjyra e lëkurës, ngjyra e kafshëve, shkurt të gjitha ngjyrat rrjedhin nga karakteristikat strukturale të pigmenteve që përmbajnë në vete këto objekte.
Ç’është pigmenti?
Pigmentet, që të dyja që ekzistojnë edhe në sy edhe në sipërfaqet e objekteve të jashtme, janë molekula të veçanta që japin ngjyrën. Nevojitet një energji e caktuar që të aktivizohen këto pigmente. Saktësisht, sikurse në të gjitha etapat e formimit të ngjyrës, edhe këtu gjendet një harmoni e përkryer në mes të pigmenteve dhe dritës. “Drita e padukshme” që arrin në tokë është e dizajnuar veçanërisht për molekulat e “pigmenteve”, të cilat njihen edhe si molekulat e ngjyrës, në gjallesa.
Veç kësaj, sytë e njeriut kanë gjithashtu një strukturë të përshtatshme me këto qëllime. Arsyeja pse qelizat konike që shtrihen në retinën e syve tanë perceptojnë tri ngjyrat themelore-e kuqe, e gjelbër, dhe e kaltër- është për shkak të molekulave të veçanta të pigmenteve që ato përmbajnë. Detyrën më të veçanta që e kryejnë këto pigmente është se ne shohim botën e ngjyrosur të shndërruar nga energjia e “ngjyrës” në dritë në impulse nervore. Kjo d.m.th., se çdo gjë që ne e shohim si ngjyrë është rezultat përfundimtar i këtyre pigmenteve që transmetojnë gjatësi valore të dritës që arrijnë trurin tonë si impulse nervore.
Shkallët e energjisë së dritës të dukshme i përgjigjen disa shkallëve të energjisë të nevojshme për aktivizimin e molekulave të pigmenteve që janë gjetur në lëkurat e qenieve të gjalla, apo në luspat, puplat, apo në leshin që mbështjellë lëkurën e tyre, dhe si rrjedhim janë formuar ngjyrat e tyre.
Pra siç u pa, pigmentet, që janë prezentë edhe në qendrën vizuale edhe në trupin e qenieve të gjalla, janë në një harmoni e përkryer me sistemet e tjera trupore. Mungesa e një lloji partikular të molekulës së pigmentit apo prania e saj me e vogël se sa e nevojshme në qendrën vizuale të qenieve të gjalla bën që ato të mos i dallojnë ngjyrat në ambientin e tyre.
Shtohet pyetja: si zhvillohen këto molekula të veçanta në lëkurën e qenieve të gjalla? Në do të mund të japim përgjigje duke bërë edhe disa pyetje. A i kanë zgjedhur qeniet e gjalla ngjyrat e tyre duke qenë të njohura për karakteristikat e spektrit të veçantë të dritës që arrin në tokë dhe prandaj kanë zgjedhur molekulat e pigmenteve të veçanta? Sigurisht se mundësia e ndodhjes së një koincidence të tillë është zero. Këto molekula specifike janë vendosur në lëkurën e qenieve të gjalla me një dizajn të vetëdijshëm. Është evidente se as qeniet e gjalla nuk kanë mundur të zhvillojnë një proces të atillë, e as një koincidencë e rastësishme nuk ka mundur të ndikojë në formimin e tyre. Harmonia është në pyetje e para, e cila ka mundur të krijohet vetëm sepse Një Që ka Dashur ta krijojë atë, Një i Cili mban gjithçka nën kontrollin e tij. Allahu ka krijuar çdo qenie me karakteristika shumë të sofistikuara dhe të veçanta. Gjithçka, e gjallë apo e jo e gjallë, ka pigmente të përshtatshme për të. Pigmentet absorbojnë dritën duke e përzgjedhur atë sipas strukturës së tyre molekulare. Secili pigment nuk reagon ndaj dritës në mënyrë të njëjtë. Për këtë arsye, ajo nuk shënohet me reaksion të njëjtë kimik dhe të formojë ngjyrën.
Ne mund t’ia japim klorofilit, molekulat e pigmentit që u jep ngjyrën e gjelbër bimëve, si shembull. Këto pigmente absorbojnë gjatësi valore të caktuara që vijnë nga dielli dhe reflektojnë dritë që ka gjatësi valore që i përgjigjet ngjyrës së gjelbër.
Klorofilit, molekulat e pigmenteve në bimë, reflektojnë fotonet që duken të gjelbër për shkak të gjatësisë valore të tyre. Në të njëjtën kohë, energjia që është pranuar prej dritës së diellit i mundëson bimëve të prodhojnë karbohidrate, që janë një prej burimeve kryesore të ushqimit të gjitha qenieve të gjalla. Pigmente të ndryshme reflektojnë ngjyra të veçanta në gjatësi valore të caktuara sipas karakteristikave të tyre molekulare dhe kështu shkaktojnë reaksione të ndryshme kimike.
Janë shumë lloje të pigmenteve në natyrë. Disa shembuj janë të mjaftueshëm të tregojnë se molekulat e pigmenteve janë të dizajnuara veçanërisht për jetën.
Shembuj të tipave të pigmenteve
Burimi mbrojtës i ngjyrës: Melanina
Sytë e qenieve të gjalla janë mjaft të ndjeshëm ndaj dritës dhe lehtë preken në mënyrë jo të favorshme. Ende, ne mund të shikojmë pa problem në drejtim të diellit dhe të shohim gjërat rreth nesh, duke iu falënderuar sistemeve mbështetëse të cilat në mënyrë të veçantë i ka krijuar Allahu. Një prej këtyre sistemeve mbështetëse ënjtë edhe grupi i molekulave të pigmenteve që janë prezentë në sy.
Siç është e ditur, ngjyrat e syve të qenieve të gjalla ndryshojnë. Ato të cilat ia japin ngjyrën syrit, përsëri janë pigmentet. Melanina është njëra prej këtyre substancave të pigmenteve që gjendet në sy dhe që i jep syrit ngjyrën. I njëjti pigment i jep ngjyrën edhe lëkurës dhe flokëve tuaja. Sidoqoftë, melanina siguron më shumë se ngjyrën. Hulumtuesit mendojnë se melanina, që ekziston në sy, se melanina ofron që të dyja, mbrojtje kundër efekteve të dëmshme të rrezeve të diellit, dhe zmadhimeve vizuale. Substanca melaninë, natyra e së cilës është në zgjidhjen e problemit të rrezeve të rrezikshme të dritës, më fortë e thith energjinë e lartë të dritës se sa atë të ultë. Kështu që ajo thith apo absorbon ultravjollce më fortë se të kaltërtën, dhe më fortë të kaltërtën se sa të gjelbërtën. Në këtë mënyrë, melanina siguron mbrojtje të thjerrëzës së syrit kundër rrezeve ultravjollce. Ajo i siguron mbrojte gati optimale retinës duke filtruar ngjyra të ndryshme në propozicion me aftësinë e sak të dëmtojë pëlhurën e retinës – në këtë mënyrë duke zvogëluar rrezikun e degjenerimit makular. Njerëzit me më shumë melaninë të syrit kanë më pak dukuri të degjenerimit makular; njerëzit me më pak melaninë të syrit kanë dukuri më të shpeshta të degjenerimit makular. Afro 15% e rezervës së melaninës në syrin tonë humbet gjatë moshës 40 vjeçare dhe afro 25% gjatë moshës 50 vjeçare. Roli i melaninës në mbrojtjen e syrit është kritik: oftalmologjistët raportojnë se melanina në syrin e njeriut zvogëlon rrezikun e degjenerimit makular të moshë.
Siç kuptuam, çdo njëra prej funksioneve të substancës melaninë ne demonstron një dizajn special të kësaj substance.
Përgjigja në pyetjen se si është krijuar një substancë kaq e përkryer është se do të ishte e pamundur se një substancë shumë funksionale me një strukturë kaq të përkrye të jetë krijuar nga koincidenca. Allahu ka krijuar substancën melaninë sikurse gjithë gjërat e tjera në univers, në mënyrë të veçantë me qëllim që tu shërbejnë njerëzve dhe të jenë të dobishme për njeriun.
Burimi i Ngjyrave të Gjalla
Karetenoidet (dhe lipokromet) janë molekula pigmentuese, të cilat janë të sintetizuara në bimë dhe të cilat reflektojnë ngjyrën e verdhë, të kuqe dhe të portokalltë. Shtazët mund t’i marrin këto pigmente vetëm nëse ushqehen me bimë.
Sfungjer helmues, krinoidea, trangujt helmues të detit dhe disa molusqe janë ose pjesërisht ose plotësisht të verdha, të kuqe apo të portokallta si rezultat i karotenoideve, të cilat janë po ashtu të pranishme në pjesët e verdha të krahëve të fluturave dhe në sqepat e shpendëve. Në insekte të caktuara, këto janë të emetuara nga gjëndra të veçanta, të cilat janë të verdha ose të kuqe. Interesant, këto kombinime janë të me ngjyrë të gjelbër të zbehtë ose edhe të pa ngjyrosura fare dhe merren në ngjyrën e verdhë të shndritshme në gjakun e insekteve helmuese. Karotenoidet nuk janë të dobishme vetëm si ngjyrime të alarmimit, paralajmërimit; në disa insekte ato vetvetiu transformohen në lëndë helmuese, në të cilat raste ato shërbejnë me qëllime të dyfishta, si armë të insektit dhe si sinjal. Me anë të këtij sistemi shumë të veçantë që e ka krijuar Allahu, shumë qenie vazhdojnë të lulëzojnë.
Deri tani, ne shkurtimisht kemi ekzaminuar vetëm disa prej tipave të pigmenteve ekzistuese në natyrë. Konkluzioni që kemi arritur deri tani në dritë është prezenca e një dizajnimi të përkryer që vetvetiu shfaqet në pigmente, në atomet që formojnë këto pigmente dhe në të gjitha që rezultojnë si ngjyra. Allahu, Pronari i fundit, themelor i këtij dizajnimi të jashtëzakonshëm, Zoti i botëve, na paraqitet neve me anë të mjeshtërisë unike në ngjyra në natyrë të cilën e krijoi Ai.
A nuk udhëtuan ata nëpër tokë e të kenë zemra me të cilat do të kuptojnë, dhe veshë me të cilët do të dëgjojnë? Pse në të vërtet sytë nuk verbërohen, por verbërohen zemrat në kraharorë. (Suretu el Haxhxh: 46)
Gjuha e ngjyrave
Ashtu siç janë ngjyrat të vlefshme për njerëzit kur u japin kuptim gjërave që i rrethojnë ata, ashtu janë të domosdoshme për qeniet e gjalla të tjera për mbijetesë.
Qeniet e gjalla e kanë “gjuhën e ngjyrës” që punon në pajtim me dritën dhe sistemet e perceptimit që ata kanë.
Ngjyra të ndryshme mund të kenë domethënie të ndryshme për çdo qenie të gjallë. Në mënyrë të mbijetojnë, çdo qenie e gjallë duhet të njeh gjuhën e ngjyrave në atë vendbanim, sepse funksionet jetësore mund të kontrollohen vetëm me anë të njohjes së gjuhës së tyre.
Pra, si e shfrytëzojnë qeniet gjuhën e ngjyrave?
Së pari, shumica e qenieve të gjalla kanë nevojë për ndihmën e ngjyrave në mënyrë që të gjejnë ushqimin. Së dyti, ngjyrat ekzistojnë në përpunime si lëkura, luspa, dhe lesh, dhe luajnë një rolë të rëndësishëm në kontinuitetin e jetës së tyre në saje të karakteristikave të tyre të absorbimit apo shpërndarjes të nxehtësisë. Veç kësaj, qeniet e gjalla shfrytëzojnë ngjyrosjet e tyre që të mbrohen prej armiqve të tyre. Si pasojë e ngjyrave që harmonizohen me vendbanimin e tyre, ata mund të maskohen dhe të fshehën prej armiqve të tyre. Alternativisht, ngjyrosja dhe modeli i tyre mund të sjellë imazh dekurajues për armiqtë e tyre. Ngjyrat po ashtu ndihmojnë kafshët të njohin miqtë dhe zogthat e tyre. Zogu nënë, p.sh., kupton se zogthat e saj a dëshirojnë apo nuk dëshirojnë ushqim nga ngjyra e gojës së tyre gjatë hapjes. Njëjtë, zogthat njohin nënën e tyre në këtë mënyrë dhe kuptojnë se ka arritur ushqimi. Siç u pa në këta shembuj në natyrë, qeniet njerëzore kanë nevojë të njohin domethëniet e ngjyrave në mënyrë që të mbijetojnë. Në mënyrë që ta arrijnë këtë dituri ata duhet të zotërojnë sistemet të përshtatshme për perceptim.
Nëse ata nuk i kanë këto sisteme, ata nuk do të jenë në gjendje të ndjejnë gjërat që i rrethojnë apo të përkujdesen për aktivitet vitale të tyre. Ata nuk do të jenë në gjendje të njohin ushqimin e tyre apo të dallojnë armiqtë e tyre. Prandaj, në këtë rast më vonë ata do të dalin nga bota e jashtme dhe do të ishin pre e dënuar për vdekje.
Sigurisht, askush nuk mund të deklaroj se një sisteme të tilla të sofistikuara janë krijuar nga koincidenca. Çdo sistem, çdo harmoni, çdo dizajn, çdo program, çdo plan, çdo balancim duhet të krijohet nga krijuesi. Patjetër se ekziston një urdhër me i lartë dhe forcë që ka vendosur në mënyrë të përkryer këtë harmoni në qeniet e gjalla dhe në vendbanimet në të cilat ato jetojnë. Pronari i kësaj forcë rrethon që të dyja rrethinën dhe qeniet e gjalla vetvetiu dhe sistemet i shfrytëzon me një njohuri të lartë. Pronari i kësaj force është Allahu, Zoti i botëve.
Kur ekzaminojmë qeniet e gjalla, ne shohim sa shkathët ato përdorin gjuhën e ngjyrave. Këtu janë disa shembuj të gjuhës së ngjyrave, të cilët kanë një vend të rëndësishëm në jetën e qenieve të gjalla:
Maskimi
Maskimi është një prej taktikave mbrojtëse më efikase që përdorin kafshët. Kafshët vet maskuese janë nën një farë mbrojtje sepse strukturat e trupave të tyre, janë krijuar në harmoni të shkëlqyer me vendbanimet e tyre. Trupat e këtyre kafshëve janë aq të ngjashme me mjedisin e tyre ku jetojnë sa që kur të shikosh në fotografitë e tyre, është gati e pamundur të tregosh se nëse janë ato bimë apo kafshë, apo të dallojmë nga njëra tjetra se a është kafshë apo bimë prezentë në atë mjedis.
Krijesat e gjalla që adaptojnë ngjyrosjen e tyre në bazë të mjedisit ku jetojnë gjithmonë kanë tërhequr vëmendjen e shkencëtarëve dhe kanë qenë atraktive për ta. Kërkimet janë fokusuar në përgjigje në pyetjen se si një krijesë e gjallë mund të duket plotësisht njëjtë me një krijesë tjetër që ka kompletë një strukturë të ndryshme.
A keni menduar ndonjëherë, për shembull, si bretkosa, që, duke ecur në kopsht, të cilën e mendoni se është gjethe, dhe në momentin e fundit kur ju ecni largohet duke shpëtuar nga shkelja mbi të, ka mundur të fitoj këtë model dhe këtë ngjyrë? Maskimi është një mekanizëm shumë i rëndësishëm mbrojtës për bretkosën. Bretkosa e cila është e pavënëre në mjedisin e saj lehtë i humb armiqtë.
Derisa një merimangë roze në një lule rozë mund të fitojë hije të ndryshme roze, një tjetër anëtar i po atij lloji të merimangave mund të adaptohet në një ngjyrë të një luleje tjetër, për shembull, të verdhë, kur ngjitet në të.
Derisa dikush është duke shikuar në degë, duke menduar se asgjë nuk ka në të, një flutur mund të fluturoj prej degës krejtësisht papritur. Kjo flutur, që duket saktësisht si një gjethe e tharë e vjeshtës, një pjese e vyshkur vjeshte para një momenti, është një shembull perfekt për mrekullinë e maskimit.
Si do të shohim në faqet vijuese, ngjashmëria në mes krijesave të gjalla dhe objekteve në të cilat ato mbështeten pengon vrojtimin e tyre nga armiqtë. Është e kuptueshme se këto krijesa maskuese nuk e kanë krijuar veten e tyre, me iniciativën e tyre, të duken si gjethe, degë apo lule. Ç’ është më tepër, ato as nuk janë të vetëdijshme se janë të mbrojtura për shkak këtyre ngjashmërive. Prapëseprapë, ato përdorin maskimin shumë shkathët në të gjithë shembujt tanë pa përjashtime. Një insekt ka ngjyrë të njëjtë me lule, një gjarpër që qëndron si një degë peme, bretkosa që i adaptohet ngjyrës së tokës së tharë, më shkurt, të gjitha krijesat vetë maskuese janë evidencë që vërteton se maskimi veçanërisht është krijuar si një taktikë mbrojtëse.
Asnjë krijesë nuk mund të ekzekuton një punë të tillë vetvetiu nga koincidenca. Saktësisht, Ai i Cili u jep krijesave të gjalla aftësinë që të maskojnë vetveten, dhe vendos procese kimike në to, procese të cilat me anë të cilave ato mund të ndërrojnë ngjyrën, është Allahu, i Gjithëdijshmi, i Gjithë mençuri.
Teknikat maskuese të zvarranikëve
Çfarë bën zvarraniku që të mbroj vetveten kundër grabitqarëve në shkretëtirë? Një prej mënyrave më të lehta për këto krijesa që lëvizin ngadalë përfundimisht është fshehja e tyre. Metoda më e mirë e fshehjes është adaptimi i trupit të krijesave në vendbanimin e tyre. Ngjyrat dhe modelet e tyre zakonisht u shërbejnë si jetë shpëtuese për shumicën e kafshëve. Për shembull, në një pyll është gati e pamundur të dallosh një gjarpër Rhino, një lloj të gjarpërinjve tropik që jetojnë në malet e shirave në Afrikë, për shkak të asaj se lëkura e tij është e mbuluar me modele gjeometrike të kaltërta, të kuqe, të verdha dhe të bardha. Është interesante, se ngjyrat e gjarprit ngjajnë me rrethinën ku ata jetojnë. Kjo marrëdhënie një me një shkakton disa pyetje në mendjen tonë. Si u shfaqën këto ngjyra që janë aq të ngjashme me mjedisin? A është e mundur që kjo të ketë ndodhur me anë të gjasës, apo të jetë prodhuar nga vetë zvarraniku?
Saktësisht në përgjithësi është e pamundur. Është e pamundur se pari për zvarranikun të analizoj mjedisin, pastaj të vendos çfarë ndryshimesh i nevojiten ti bëj vetvetes, dhe në fund të përcaktoj ngjyrën dhe modelin. Veç kësaj, është totalisht e palogjikshme dhe e paarsyeshme të pretendojmë se ai (zvarraniku) ka krijuar një proces në trupin e tij që zhvillon reaksione kimike që janë të nevojshme për një ndryshim të tillë.
Edhe njeriu, qenia e gjallë e vetme e pajisur me arsye në tokë, nuk mund të ndërroj ngjyrën e asnjë pjese në trupin e tij. Ai nuk mund të krijoj një sistem në trupin e tij që të sjellë ndryshime të tilla. Në këtë rast, është vetëm një shpjegim për ngjashmërinë e përkryer të ngjyrës së zvarranikut me ngjyrën e rrethinës së tij i tillë që hapësirë edhe hija nuk ndryshon. Një krijues superior posedues i mençurisë së pafundme ka mundur të dizajnoj një krijesë të gjallë të këtillë. Ky dizajn i përket Allahut, të Plotfuqishmit.
Allahu është Ai i Cili i di më së miri nevojat e çdo qenie të gjallë.
Zvarraniku më i njohur i maskimit: Kameleoni
Keni parë ndonjëherë kameleonin duke ndryshuar ngjyrën e tij në ngjyrën e rrethinës së tij? Kjo është diçka që shihet e vlefshme. Kameleoni ka një aftësi të jashtëzakonshme të maskoj vetveten sa që shkathtësia e tij habit çdokënd. Megjithëse se edhe disa zvarranikë kanë aftësinë e ndryshimit të ngjyrës së tyre, askush nuk e bën atë aq shpejtë sa e bëjnë kameleonët.
Kameleoni përdorën zgarën e ngjyrave të kuqe dhe të verdhë, shtresat reflektuese të kaltërta dhe të bardha dhe më e rëndësishmja “chromatosphores”, qeliza të lëkurës që u përgjigjen ndryshimeve në nxehtësi, dritë dhe në humorin, gjendjen shpirtërore të kafshës.30 Nëse ju e futni një kameleon në një ambient shumë të verdhë, për shembull, ju do të shihni se menjëherë ngjyra e tij kthehet në të verdhë dhe i adaptohet rrethanave. Ç’është më tepër, kameleonët nuk i adaptohen vetëm një ngjyre, por po ashtu edhe substrateve të shumëngjyrshme. Fshehtësia e arritjeve të tyre është në qelizat e ngjyrave, që shtrihen nën lëkurën e këtij mjeshtri të maskimit, i cili në atë moment që e ndërron mjedisin në atë moment edhe adaptohet në atë mjedis. A mund kameleoni të bëj një adaptim kaq të përkryer vetvetiu? Si këto krijesa bëhen të padallueshme duke u përzierë me mjediset ku ato jetojnë, derisa edhe artistët më të aftë duhet të punojnë me orë të tëra që të fitojnë ekuivalencën e një ngjyre të vetme natyrale?
Do të ishte e paarsyeshme të deklarojmë se kameleoni mund të demonstroj një akt të këtillë me vullnetin e tij. Është e saktë se nuk është e mundur për një zvarranikë të përcaktoj dukjen e trupit të tij, e as të vendos sistem në trupin e tij të ndryshoj dukjen e tij. Do të ishte absurde të deklarojmë se kjo krijesë ka kontroll mbi tërë qelizat dhe atomet në trupin e saj, se është e aftë të bëj çfarëdo ndryshimi në to dhe të prodhojë pigmentet e nevojshme. Do të ishte kontradiktore dhe e pakuptimtë të deklarojmë se një kësi soj aftësie e jashtëzakonshme është krijuar nga shansi. Nuk ka mekanizëm në natyre, që ka forcë të prodhojë një aftësi e përkryer të këtillë dhe të ua dhuron qenieve që kanë nevojë për të. Ashtu si i ka krijuar të gjitha qeniet e gjalla në tokë, Allahu, ashtu i ka krijuar kameleonët. Allahu na demonstroi unitetin e mjeshtërisë së Tij në krijim me këta shembuj. Allahu është i Plotfuqishmi, i Gjithëdituri.
Allahun e lartësoi me adhurim ç’ka në qiej e në tokë dhe Ai është i gjithëfuqishmi, i urti. I Tij është pushteti në qiej e në tokë, Ai jep jetë dhe Ai jep vdekje dhe Ai ka fuqi për çdo send. (Suretu el-Hadidë:1-2 )
Ndërrimi i ngjyrës sipas mjedisit
A shfrytëzojnë krijesat e gjalla ngjyrën vetëm për tu mbrojtur nga armiqtë e tyre? Sigurisht që jo. Disa kafshë mbrojnë veten e tyre edhe prej të ftohtit dhe nxehtësisë me anë të disa enzimave që u japin atyre ngjyrë të qimeve që mbulojnë trupin e tyre. Në disa kafshë që jetojnë në regjione të ftohta, qimet që mbulojnë këmbët, veshët dhe hundën, që janë pjesët më të ndjeshme të trupit, janë të ngjyrosura me ngjyrë të errët. Qimet e zeza sigurojnë më shumë energji të nxehtë për kafshët kështu që u ndihmojnë atyre të ngrohen me lehte, mu sikur njerëzit që mundohen të përfitojnë nga dielli duke veshur rrobe të zeza dimrit. Ndryshimet e ngjyrës janë shumë të zakonshme për kafshët tokësore. Për shembull, në verë, leshi i dhelprave veriore kthehet në të bardhë, sepse temperatura në trupin e tyre është shumë e lartë. Në dimër, sidoqoftë, duke u ftohur koha, temperatura në trupin e tyre duke është në ulje dhe krijohet një mjedis më i përshtatshëm për punën dhe lëvizjen më të lehtë të enzimave. Për këtë arsye në dimër, leshi i dhelprave veriore errësohet. Lepujt, dhelprat, buklat dhe qelbësit që jetojnë në gjerësitë veriore në dimër kthehen në të kaftë dhe në dimër në të bardhë.
Derisa disa shpezë shndërrohen në totalisht të bardha në muajt e dimrit, ata në pranverë fitojnë një dukje krejt të re që i ngjan ngjyrës së tokës dhe vegjetacionit.
Ngjyrat alarmuese
Krijesat e gjalla shfrytëzojnë ngjyrën për qëllime të ndryshme. Shfrytëzimi i ngjyrës si mënyrë alarmimi është një prej këtyre qëllimeve. Në faqet vijuese ne do të u japim juve disa shembuj të kësaj vetie.
Ngjyrat në Shpezë
Një ndër tiparet kryesore të shumëngjyrëshmërisë së puplave të shpezëve është se ato pupla janë struktura jo të gjalla. Arsyeja pse një pupël përmban ngjyrën me përpikëri, edhe pasi të bie, është sepse ajo është e zhvilluar plotësisht si jo e gjallë.
Larmia e madhe e ngjyrave në shpezë në parim është për shkak të prezencës së pigmenteve në pupla, të cilat janë rezervuar, krijuar, në faza iniciale të zhvillimit të puplës, apo të ndryshimeve të dritës të cilat ndodhin në varësi prej karakteristikave strukturale të puplave.
Që kur këto formacione, të cilat janë krijuar nga substanca keratinë, zhveshën për shkak të kushteve të mjedisit, ato rregullisht ripërtërirën. Kjo është sepse puplat e shpezëve vazhdojnë të rriten derisa të arrijnë gjatësinë e nevojshme, si dhe karakteristikat dhe modelet e tyre të llojit specifik.
Për shkak të strukturës së tyre të ndryshme, puplat mund të kenë dukje të ngjashme me xhamin prizëm që thyen dritën në ngjyra të ndryshme. Ngjyrat që formohen me anë të refrakcionit të dritës në këtë mënyrë, janë më të ndritshme dhe më metalike se ato që janë të formuara nga pigmentet. Ngjyrat e këtyre puplave ndërrohen nga të kaltër në të gjelbër, dhe nga portokalltë në të kuqe. Në përgjithësi, e gjëlbërta, e kaltërta, dhe ngjyrat metalike në shpezë formohen me anë të reflektimit dhe refrakcionit të dritës. Akoma disa prej ngjyrave të puplave vijnë nga pigmentet.39
Kryesisht gjenden tri pigmente kryesore në shpezë. Këto janë pigmenti melanin që prodhon ngjyrën e zezë, të kaftë apo të verdhë të zbehtë, pigmentet lipokrome që prodhon të kuqe, të verdhë apo të portokalltë, dhe karotenoidet. E kaltërta, e gjelbërta dhe disa ngjyra tjera të ndritshme në shpezë janë krijuar nga disa flluska mikroskopike në keratinën e puplave që thyejnë dritën. Puplat që absorbojnë gjithë spektrin e dritës dhe reflektojnë vetëm të kaltërtën, në anën tjetër, krijojnë ngjyrën e kaltër te disa shpezë. 40
Hormonet gjithashtu luajnë një rol të rëndësishëm në ndryshimin e ngjyrave në shpezë. Ndryshueshmëria e ngjyrës ndërmjet anëtarëve meshkuj dhe femra të disa lloje shkaktohet nga hormonet seksuale. Ngjyrat e ndryshme dhe format e puplave të gjelit dhe pulës, për shembull, varen nga hormoni i estrogjenit.
Ngjyrat e shpezëve janë të rëndësishme për adaptimin e tyre në mjedisin e tyre ashtu edhe për anëtarët meshkuj edhe për femra për identifikimin nga çdo i ardhur prej meshkujve të femrave në stinën e miqësisë. Veç kësaj, pigmentet, të cilat i japin ngjyrë puplave, shton forcën e puplave, rezervon energjinë që vjen nga dielli dhe parandalon rrezet e dëmshme ultravjollce nga depërtimi në trup.
