الرئيسية
Pubblicazioni
التسجيل
Imani (Besimi) në Kader
Besojmë në caktimin Hyjnor, në përfundimet e mira dhe të këqija gjithashtu, dhe se Allahu ka krijuar krijesën, ka përcaktuar fatin dhe ka vendosur kushtet e caktuara. Ai e ka ditur se çfarë do bëjnë krijesat para se t’i krijojë, pra Ai e dinte se çfarë ishte, çfarë do të jetë dhe çfarë nuk do të ndodh kurrë, dhe sikur të ndodhte Ai e di se si do të jetë.
Ai i ka udhëzuar ata në dy rrugë, i ka urdhëruar me nënshtrim ndaj Tij, dhe i ka ndaluar nga mosbindja ndaj Tij, dhe gjithçka ecën sipas caktimit të Tij dhe vullnetit të Tij Hyjnor. Është vullneti i Tij që zbatohet dhe nuk ka vullnet për robërit përveç asaj që Ai ka dashur për ta; pra çfarëdo që Ai ka dashur për ta do të ndodhë, dhe çfarëdo që Ai nuk ka dashur për ta nuk do të ndodhë. Ai udhëzon cilin do Ai, e mbron dhe kujdeset nga Bujaria e Tij. E lë të humbur (jo të udhëzuar) cilin do Ai, dhe e bën të mjerë dhe të përjashtuar nga drejtësia e Tij. Të gjithë robërit lëvizin brenda vullnetit të Tij midis Bujarisë së Tij dhe drejtësisë së Tij. Nuk ka askush që parandalon caktimin e Tij, askush të kundërshtojë urtësinë e Tij, dhe askush që mund të tejkalojë urdhrin e Tij.
(poezi- shqipërim i përafërt):
“Nuk ka asgjë me çka robërit e obligojnë Atë, Jo! Dhe përpjekjet drejt tij nuk janë të kota. Nëse ata dënohen është nga drejtësia e Tij, e nëse u dhuron kënaqësi është nga Bujaria e Tij, e Ai është el-Kebir (më i Madhi) dhe el-Uasi (i Zgjeruari).”
E mira dhe e keqja, që të dyja janë të caktuara për robërit dhe Allahu nuk i ka ngarkuar njerëzit më shumë sesa mund të bartin. Nuk ka lëvizje dhe fuqi përveç me Allahun. Kjo do të thotë: Nuk ka shpëtim për askënd, dhe nuk ka ikje për askënd nga mosbindja ndaj Allahut përveç me dijen e Allahut të Lavdëruar. Askush nuk ka fuqi të shfaq bindje ndaj Allahut dhe qëndrueshmëri në të, përveç me suksesin e dhuruar nga Allahu. Dhe ashtu siç gjërat e bëra si mënyrë dhe mjete janë nga caktimi i Allahu që janë prej Tij, po ashtu edhe shkaqet e tyre janë nga caktimi i Allahut që janë prej Tij.
DY NIVELET E IMANIT NË KADER
Imani në caktimin Hyjnor ka dy nivele, dhe secili nivel përfshin dy gjëra:
Niveli i parë: Imani se Allahu ka ditur çfarë do të veprojnë krijesat. Pra dituria e Tij për çdo gjë që Ai ka krijuar, kështu që këtë Ai e ka krijuar më një caktim të qartë dhe të prerë. Më i Lartësuari thotë:
“Zotit tënd nuk i fshihet asnjë grimë peshe, në Tokë e në qiell; as më pak nga ajo e as më shumë nuk mbetet pa u shënuar në Librin e qartë.” (JUNUS 10: 61)
Dhe thotë i Madhërishmi:
“…i Cili ka krijuar çdo gjë dhe e ka rregulluar si duhet!” (EL-FURKAN 25: 2)
Gjithashtu:
“...urdhri i Allahut është vendim i detyruar të ndodhë” (EL-AHZAB 33: 38)
Mandej kjo është shkruar në pllakën (Leuhi Mahfudh) e ruajtur mirë e cila përbehet nga caktimet për krijesat.
Transmetohet nga Ubadeh ibën Samit, i cili thotë: “O biri im! Nuk do ta gjesh të vërtetën e Imanit derisa të dish se ajo që të ka ndodhur nuk mundur që të mos të ndodhë, dhe çka nuk të ka ndodhur, nuk ka mundur të të ndodhë. E kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut, sal'allahu alejhi we selem, duke thënë: “Gjëja e parë që Allahu ka krijuar është lapsi. Pastaj i ka thënë: Shkruaj! – Çfarë të shkruaj, o Zot? – ka pyetur lapsi! – Shkruaj përcaktimet e çdo gjëje derisa të bëhet Kijameti”. Ubade vazhdoi: “O biri im! Vërtet e kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut, sal'allahu alejhi we selem, që ka thënë: “Kushdo që vdes me diçka tjetër pos kësaj (këtij besimi), nuk është prej meje.”
Më i Larti thotë:
“A nuk e di ti, se Allahu di çdo gjë, që është në qiej e në Tokë? Të gjitha këto janë (shënuar) në Libër. Me të vërtetë, kjo është e lehtë për Allahun” (EL-HAXH 22: 70)
Në disa vende, këto caktime janë të përgjithshme, ndërsa në vende tjera janë të veçanta. Ai ka shkruar në pllakën e ruajtur ate që ka dashur Ai, dhe kur Ai e krijon një fetus para se t’i fryhet shpirti, dërgon një Melek i cili është i urdhëruar të shkruajë katër gjëra: furnizimin, jetëgjatësinë, veprat, dhe ate se a do të jetë i mjerë apo i lumtur.
Pra, nëse të gjitha krijesat bashkohen për të ndalur një gjë që Allahu i Lartësuar e ka shkruar se do të ndodhë, ata nuk mund të bëjnë asgjë. Dhe nëse të gjitha krijesat bashkohen për të bërë diçka të mundur, e që Allahu nuk e ka shkruar, ata nuk do të mund ta bëjnë. Lapsat janë tharë me atë që do të jetë deri në Ditën e Gjykimit. Çfarëdo që nuk i ndodhë ndonjërit prej robërve, ajo nuk është e shkruar për të. Dhe çfarëdo që i ndodh atij, nuk ka mundur qe të mos i ndodhë.
Niveli i dytë: Imani në vullnetin e Allahut që zbatohet, në fuqinë e Tij gjithëpërfshirëse, dhe imani në ate se çfarëdo që dëshiron Allahu do të ndodhë, dhe çfarëdo që nuk dëshiron Allahu nuk do të ndodhë, dhe, se nuk ka lëvizje apo mos lëvizje në qiej dhe në tokë përveç se me vullnetin e Allahut, të Lavdëruarit dhe të Lartësuarit, dhe se në sundim e Tij nuk asgjë përveç asaj që dëshiron Ai.
Bashkë më këtë, Ai ka urdhëruar robërit e Tij që t’i binden Atij dhe të Dërguarve të Tij dhe ua ka ndaluar mosbindjen ndaj Tij. Ai i do njerëzit e takva-së (të devotshmit), bamirësit dhe të drejtët. Ai është i kënaqur me ata që besojnë dhe bëjnë vepra të mira. Ai nuk i do Kafirat, nuk është i kënaqur me kriminelët dhe nuk urdhëron për punë të turpshme, nuk është i kënaqur më kufër për robërit e Tij dhe nuk e do prishjen (korruptimin).
Pra, Ai i Lavdëruari ka dy vullnete:
• Vullnetin e ligjvënies: që është urdhri i Tij ligjvënës në të cilin e ka lejuar edhe mosnënshtrimin.
• Vullneti i caktimit (vullneti universal) – brenda të cilit nuk mund të gjesh zëvendësim të Sunnetit të Allahut, apo në Sunnetin e Tij të gjesh ndonjë ndryshim. Pra, nuk është e mundur që dikush apo diçka të mos i nënshtrohet/bindet urdhrit të Tij të caktuar universal.
Pra vullneti i përmendur më parë është Sunneti i Tij në urdhër dhe ligjvënie, ndërsa i dyti në caktim dhe fat.
Veprat e robërve janë të krijuara nga Allahu dhe të vepruara nga robërit. Pra në realitet robërit janë kryerësit e veprave, ndërsa Allahu është krijuesi i veprave të tyre. Robi që përmendet këtu është besimtari dhe Kafiri, i drejti dhe i korruptuari, ai që bën namaz dhe ai që agjëron.
Robërit posedojnë aftësi dhe vullnet për t’i kryer veprat e tyre, megjithatë, Allahu është Krijuesi i tyre dhe Krijuesi i aftësisë dhe vullnetit të tyre. Më i Lartësuari thotë:
“Allahu është Ai që ju ka krijuar juve dhe gjithçka që bëni?!” (ES-SAFFAT: 37: 96)
I Lartësuari gjithashtu thotë:
“për secilin nga ju që dëshiron të ndjekë rrugën e drejtë. Por ju nuk mund të dëshironi, përveçse me vullnetin e Allahut, Zotit të botëve!” (ET-TEKUIR 81: 28-29)
... dhe ky nivel mohohet nga pjesa dërmuese e Kderinjëve (sekt i devijuar - mohues të përcaktimit Hyjnor) dhe nga disa prej njerëzve të cilët kinse për të pohuar (përcaktimin Hyjnor të Allahut) kanë lajthitur në skajshmëri - deri në atë nivel saqë krejtësisht kanë larguar çfarëdo lloji të aftësisë dhe zgjedhjes nga ana e robit ndërsa nga veprat e Allahut dhe ligjeve të Tij ia kanë ngjitur vetes urtësitë dhe të mirat e tyre.
Kështu që, ne jemi në mes (mesatar) në çështjen e Kaderit mes Xhibrijëve dhe Kaderinjëve. Veprat tona dhe vullneti jonë janë të krijuara, ndërsa njeriu është ai që i kryen veprat e tij në realitet nga vet zgjedhja e tij. Pra ai posedon dëshirë dhe vullnet. Në përgjithësi, kjo është ajo që i nevojitet atij nga miqtë e Allahut të Lartësuar të cilit Allahu ia ka ndriçuar zemrën.
Baza e Kaderit është fshehtësi e Allahut në ate që ka krijuar Ai, diturinë e hollësishme mbi të Allahu e ka të fshehur për robërit e Tij, dhe atyre ua ka ndaluar thellimin në të. I Lartësuari në Librin e Tij thotë:
“Ai nuk mund të pyetet për atë që punon, kurse ata do të pyeten.” (EL-ENBIJA 21: 23)
Pra kushdo që pyet: “Pse Ai e bëri këtë?”- Atëherë, ka refuzuar ligjin e Librit (Kur’anin) dhe kushdo që refuzon gjykimin e Librit nuk ka besuar, ka rënë në humbje dhe shkatërrim. Kjo është sepse dituria është dy llojesh:
• Dituria që Allahu i Madhërishëm ia ka zbritur krijesave dhe ajo është pranishme.
• Dituria që Allahu e ka fshehur prej tyre dhe kështu nuk është e pranishme. Andaj, mohimi i diturisë që është e pranishme është kufër, dhe nga ana tjetër pohimi për diturinë që nuk është e pranishme është kufër. Imani nuk zë vend përveç me të pranuarit e diturisë se pranishme dhe largimi dituria që nuk është e pranishme, si dhe referimi i saj tek Ai që e di ate, El-Gafur (Falësi) dhe El-Vedud (i Dhembshuri).
EFEKTET E IMANIT NË KADËR DHE FRYET E TIJ:
• Besimtari vendos mbështetje të vërtetë në Allahun, ndërsa mënyrat dhe mjetet ai nuk i merr si zota dhe nuk mbështete në to – jo, por besimin e tij e veçon vetëm se në Allahun, ngase gjithçka është sipas caktimit të Tij, të Lavdëruarit.
• nga kjo: rehatia e zemrës së besimtarit, mos ndiejna e frikës dhe pikëllimit për atë që e godet nga caktimi i Allahut të Lartësuar. Pra ai nuk pikëllohet për humbjen e diçkaje të dashur apo për goditjen e diçkaje të urryer, meqë që të gjitha janë nga caktimi i Allahut të Lartësuar. Çfarëdo që e ka goditur, nuk ka mundur ta anashkalojë, dhe çfarëdo që nuk e ka goditur, nuk ka mundur që ta godasë.
Shejh Ebu Muhamed el-Makdisi
Besojmë në caktimin Hyjnor, në përfundimet e mira dhe të këqija gjithashtu, dhe se Allahu ka krijuar krijesën, ka përcaktuar fatin dhe ka vendosur kushtet e caktuara. Ai e ka ditur se çfarë do bëjnë krijesat para se t’i krijojë, pra Ai e dinte se çfarë ishte, çfarë do të jetë dhe çfarë nuk do të ndodh kurrë, dhe sikur të ndodhte Ai e di se si do të jetë.
Ai i ka udhëzuar ata në dy rrugë, i ka urdhëruar me nënshtrim ndaj Tij, dhe i ka ndaluar nga mosbindja ndaj Tij, dhe gjithçka ecën sipas caktimit të Tij dhe vullnetit të Tij Hyjnor. Është vullneti i Tij që zbatohet dhe nuk ka vullnet për robërit përveç asaj që Ai ka dashur për ta; pra çfarëdo që Ai ka dashur për ta do të ndodhë, dhe çfarëdo që Ai nuk ka dashur për ta nuk do të ndodhë. Ai udhëzon cilin do Ai, e mbron dhe kujdeset nga Bujaria e Tij. E lë të humbur (jo të udhëzuar) cilin do Ai, dhe e bën të mjerë dhe të përjashtuar nga drejtësia e Tij. Të gjithë robërit lëvizin brenda vullnetit të Tij midis Bujarisë së Tij dhe drejtësisë së Tij. Nuk ka askush që parandalon caktimin e Tij, askush të kundërshtojë urtësinë e Tij, dhe askush që mund të tejkalojë urdhrin e Tij.
(poezi- shqipërim i përafërt):
“Nuk ka asgjë me çka robërit e obligojnë Atë, Jo! Dhe përpjekjet drejt tij nuk janë të kota. Nëse ata dënohen është nga drejtësia e Tij, e nëse u dhuron kënaqësi është nga Bujaria e Tij, e Ai është el-Kebir (më i Madhi) dhe el-Uasi (i Zgjeruari).”
E mira dhe e keqja, që të dyja janë të caktuara për robërit dhe Allahu nuk i ka ngarkuar njerëzit më shumë sesa mund të bartin. Nuk ka lëvizje dhe fuqi përveç me Allahun. Kjo do të thotë: Nuk ka shpëtim për askënd, dhe nuk ka ikje për askënd nga mosbindja ndaj Allahut përveç me dijen e Allahut të Lavdëruar. Askush nuk ka fuqi të shfaq bindje ndaj Allahut dhe qëndrueshmëri në të, përveç me suksesin e dhuruar nga Allahu. Dhe ashtu siç gjërat e bëra si mënyrë dhe mjete janë nga caktimi i Allahu që janë prej Tij, po ashtu edhe shkaqet e tyre janë nga caktimi i Allahut që janë prej Tij.
DY NIVELET E IMANIT NË KADER
Imani në caktimin Hyjnor ka dy nivele, dhe secili nivel përfshin dy gjëra:
Niveli i parë: Imani se Allahu ka ditur çfarë do të veprojnë krijesat. Pra dituria e Tij për çdo gjë që Ai ka krijuar, kështu që këtë Ai e ka krijuar më një caktim të qartë dhe të prerë. Më i Lartësuari thotë:
“Zotit tënd nuk i fshihet asnjë grimë peshe, në Tokë e në qiell; as më pak nga ajo e as më shumë nuk mbetet pa u shënuar në Librin e qartë.” (JUNUS 10: 61)
Dhe thotë i Madhërishmi:
“…i Cili ka krijuar çdo gjë dhe e ka rregulluar si duhet!” (EL-FURKAN 25: 2)
Gjithashtu:
“...urdhri i Allahut është vendim i detyruar të ndodhë” (EL-AHZAB 33: 38)
Mandej kjo është shkruar në pllakën (Leuhi Mahfudh) e ruajtur mirë e cila përbehet nga caktimet për krijesat.
Transmetohet nga Ubadeh ibën Samit, i cili thotë: “O biri im! Nuk do ta gjesh të vërtetën e Imanit derisa të dish se ajo që të ka ndodhur nuk mundur që të mos të ndodhë, dhe çka nuk të ka ndodhur, nuk ka mundur të të ndodhë. E kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut, sal'allahu alejhi we selem, duke thënë: “Gjëja e parë që Allahu ka krijuar është lapsi. Pastaj i ka thënë: Shkruaj! – Çfarë të shkruaj, o Zot? – ka pyetur lapsi! – Shkruaj përcaktimet e çdo gjëje derisa të bëhet Kijameti”. Ubade vazhdoi: “O biri im! Vërtet e kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut, sal'allahu alejhi we selem, që ka thënë: “Kushdo që vdes me diçka tjetër pos kësaj (këtij besimi), nuk është prej meje.”
Më i Larti thotë:
“A nuk e di ti, se Allahu di çdo gjë, që është në qiej e në Tokë? Të gjitha këto janë (shënuar) në Libër. Me të vërtetë, kjo është e lehtë për Allahun” (EL-HAXH 22: 70)
Në disa vende, këto caktime janë të përgjithshme, ndërsa në vende tjera janë të veçanta. Ai ka shkruar në pllakën e ruajtur ate që ka dashur Ai, dhe kur Ai e krijon një fetus para se t’i fryhet shpirti, dërgon një Melek i cili është i urdhëruar të shkruajë katër gjëra: furnizimin, jetëgjatësinë, veprat, dhe ate se a do të jetë i mjerë apo i lumtur.
Pra, nëse të gjitha krijesat bashkohen për të ndalur një gjë që Allahu i Lartësuar e ka shkruar se do të ndodhë, ata nuk mund të bëjnë asgjë. Dhe nëse të gjitha krijesat bashkohen për të bërë diçka të mundur, e që Allahu nuk e ka shkruar, ata nuk do të mund ta bëjnë. Lapsat janë tharë me atë që do të jetë deri në Ditën e Gjykimit. Çfarëdo që nuk i ndodhë ndonjërit prej robërve, ajo nuk është e shkruar për të. Dhe çfarëdo që i ndodh atij, nuk ka mundur qe të mos i ndodhë.
Niveli i dytë: Imani në vullnetin e Allahut që zbatohet, në fuqinë e Tij gjithëpërfshirëse, dhe imani në ate se çfarëdo që dëshiron Allahu do të ndodhë, dhe çfarëdo që nuk dëshiron Allahu nuk do të ndodhë, dhe, se nuk ka lëvizje apo mos lëvizje në qiej dhe në tokë përveç se me vullnetin e Allahut, të Lavdëruarit dhe të Lartësuarit, dhe se në sundim e Tij nuk asgjë përveç asaj që dëshiron Ai.
Bashkë më këtë, Ai ka urdhëruar robërit e Tij që t’i binden Atij dhe të Dërguarve të Tij dhe ua ka ndaluar mosbindjen ndaj Tij. Ai i do njerëzit e takva-së (të devotshmit), bamirësit dhe të drejtët. Ai është i kënaqur me ata që besojnë dhe bëjnë vepra të mira. Ai nuk i do Kafirat, nuk është i kënaqur me kriminelët dhe nuk urdhëron për punë të turpshme, nuk është i kënaqur më kufër për robërit e Tij dhe nuk e do prishjen (korruptimin).
Pra, Ai i Lavdëruari ka dy vullnete:
• Vullnetin e ligjvënies: që është urdhri i Tij ligjvënës në të cilin e ka lejuar edhe mosnënshtrimin.
• Vullneti i caktimit (vullneti universal) – brenda të cilit nuk mund të gjesh zëvendësim të Sunnetit të Allahut, apo në Sunnetin e Tij të gjesh ndonjë ndryshim. Pra, nuk është e mundur që dikush apo diçka të mos i nënshtrohet/bindet urdhrit të Tij të caktuar universal.
Pra vullneti i përmendur më parë është Sunneti i Tij në urdhër dhe ligjvënie, ndërsa i dyti në caktim dhe fat.
Veprat e robërve janë të krijuara nga Allahu dhe të vepruara nga robërit. Pra në realitet robërit janë kryerësit e veprave, ndërsa Allahu është krijuesi i veprave të tyre. Robi që përmendet këtu është besimtari dhe Kafiri, i drejti dhe i korruptuari, ai që bën namaz dhe ai që agjëron.
Robërit posedojnë aftësi dhe vullnet për t’i kryer veprat e tyre, megjithatë, Allahu është Krijuesi i tyre dhe Krijuesi i aftësisë dhe vullnetit të tyre. Më i Lartësuari thotë:
“Allahu është Ai që ju ka krijuar juve dhe gjithçka që bëni?!” (ES-SAFFAT: 37: 96)
I Lartësuari gjithashtu thotë:
“për secilin nga ju që dëshiron të ndjekë rrugën e drejtë. Por ju nuk mund të dëshironi, përveçse me vullnetin e Allahut, Zotit të botëve!” (ET-TEKUIR 81: 28-29)
... dhe ky nivel mohohet nga pjesa dërmuese e Kderinjëve (sekt i devijuar - mohues të përcaktimit Hyjnor) dhe nga disa prej njerëzve të cilët kinse për të pohuar (përcaktimin Hyjnor të Allahut) kanë lajthitur në skajshmëri - deri në atë nivel saqë krejtësisht kanë larguar çfarëdo lloji të aftësisë dhe zgjedhjes nga ana e robit ndërsa nga veprat e Allahut dhe ligjeve të Tij ia kanë ngjitur vetes urtësitë dhe të mirat e tyre.
Kështu që, ne jemi në mes (mesatar) në çështjen e Kaderit mes Xhibrijëve dhe Kaderinjëve. Veprat tona dhe vullneti jonë janë të krijuara, ndërsa njeriu është ai që i kryen veprat e tij në realitet nga vet zgjedhja e tij. Pra ai posedon dëshirë dhe vullnet. Në përgjithësi, kjo është ajo që i nevojitet atij nga miqtë e Allahut të Lartësuar të cilit Allahu ia ka ndriçuar zemrën.
Baza e Kaderit është fshehtësi e Allahut në ate që ka krijuar Ai, diturinë e hollësishme mbi të Allahu e ka të fshehur për robërit e Tij, dhe atyre ua ka ndaluar thellimin në të. I Lartësuari në Librin e Tij thotë:
“Ai nuk mund të pyetet për atë që punon, kurse ata do të pyeten.” (EL-ENBIJA 21: 23)
Pra kushdo që pyet: “Pse Ai e bëri këtë?”- Atëherë, ka refuzuar ligjin e Librit (Kur’anin) dhe kushdo që refuzon gjykimin e Librit nuk ka besuar, ka rënë në humbje dhe shkatërrim. Kjo është sepse dituria është dy llojesh:
• Dituria që Allahu i Madhërishëm ia ka zbritur krijesave dhe ajo është pranishme.
• Dituria që Allahu e ka fshehur prej tyre dhe kështu nuk është e pranishme. Andaj, mohimi i diturisë që është e pranishme është kufër, dhe nga ana tjetër pohimi për diturinë që nuk është e pranishme është kufër. Imani nuk zë vend përveç me të pranuarit e diturisë se pranishme dhe largimi dituria që nuk është e pranishme, si dhe referimi i saj tek Ai që e di ate, El-Gafur (Falësi) dhe El-Vedud (i Dhembshuri).
EFEKTET E IMANIT NË KADËR DHE FRYET E TIJ:
• Besimtari vendos mbështetje të vërtetë në Allahun, ndërsa mënyrat dhe mjetet ai nuk i merr si zota dhe nuk mbështete në to – jo, por besimin e tij e veçon vetëm se në Allahun, ngase gjithçka është sipas caktimit të Tij, të Lavdëruarit.
• nga kjo: rehatia e zemrës së besimtarit, mos ndiejna e frikës dhe pikëllimit për atë që e godet nga caktimi i Allahut të Lartësuar. Pra ai nuk pikëllohet për humbjen e diçkaje të dashur apo për goditjen e diçkaje të urryer, meqë që të gjitha janë nga caktimi i Allahut të Lartësuar. Çfarëdo që e ka goditur, nuk ka mundur ta anashkalojë, dhe çfarëdo që nuk e ka goditur, nuk ka mundur që ta godasë.
Shejh Ebu Muhamed el-Makdisi
